Có những khuyến nghị, nếu những người dân vì muốn mạnh tay tiêu xài mà tham gia vào các gói tín dụng tiêu dùng của CTTC thì có thể sẽ phải đối mặt với nguy cơ mất khả năng chi trả, tài sản thế chấp cũng bị thu hồi.

Một luật sư phân tích, cơ hội vay mượn dễ quá nên trước những lời dụ dỗ của nhân viên CTTC, người ta tin và vay để rồi sau đó nhận hậu quả nợ nần. Ngược lại, những CTTC cho vay quá thoải mái cũng sẽ bị rủi ro khi không thể thu hồi số tiền cho vay vì lãi suất quá lớn, người đi vay trong nhiều trường hợp khó có thể trả được. “Không có nghề kinh doanh nào lại phát sinh tỷ suất lợi nhuận cao như vậy và khả năng mất trắng hoàn toàn có thể xảy ra. Rủi ro cho cả người vay và người cho vay…”, vị luật sư trên phân tích.

Những sự kiện tranh chấp ở các khoản vay diễn ra trong thời gian qua chứng minh nhận định trên là đúng. Nhưng ở một góc nhìn khác về thị trường vốn, rõ ràng chúng ta đang được chứng kiến một sự đổi mới, một cách thức mới trong hoạt động cho vay ngoài ngân hàng. Hay khác hơn, CTTC không phải “tín dụng đen” mà còn lấp đầy được một khoảng trống nhu cầu vay tiền mà ngân hàng đang bỏ ngỏ.

Cụ thể, CTTC đang cho vay những khách hàng hoàn toàn không đủ điều kiện để tiếp cận vốn vay ngân hàng. Đây là những người có công việc không ổn định, không có tài sản thế chấp và không chứng minh được khả năng trả nợ dài hạn. Thông thường, những khách hàng này muốn vay vốn chỉ có thể mượn người thân hoặc tham gia các gói “tín dụng đen” với lãi suất “cắt cổ”. Nay, CTTC phát triển, tham gia mọi ngõ ngách, thị trường vốn đang dần được minh bạch hóa và người được hưởng lợi thuộc về khách hàng.

Hơn nữa, thủ tục cho vay của CTTC đơn giản, khách hàng không cần phải quá tốn công chứng minh thu nhập. Bằng chứng, với gói vay Home Credit của CTTC PPF, chỉ cần 10 phút người vay đã có thể nhận tiền và một khách hàng cá nhân được vay tối đa hơn 100 triệu đồng.

Cũng vì là phân khúc bị “bỏ ngỏ” nên chỉ trong thời gian ngắn, một số CTTC đã chiếm lĩnh thị trường rất nhanh, thể hiện ở số lượng hợp đồng vay vốn. Chỉ tính riêng CTTC PPF, đến tháng 8/2013 số lượng hợp đồng còn hiệu lực của gói vay Home Credit là gần 440.000, tăng đến 98% so với con số năm 2012. Hiện tại, mỗi ngày công ty nhận và giải quyết 3.000 hồ sơ vay của khách hàng.

Chính vì tiềm năng đó, ngân hàng trong nước cũng tiếp cận lĩnh vực này. Trường hợp HDBank là ví dụ, ngân hàng này mua lại CTTC Societe Generale để chính thức xâm nhập vào mảng cho vay tiêu dùng. Nói như ông Lê Thành Trung, Phó tổng giám đốc của HDBank, tại Việt Nam tín dụng tiêu dùng có tỷ lệ thâm nhập rất thấp so với các nước trong khu vực. Theo nghiên cứu của The Asian Banker, tỷ lệ vay tiêu dùng/GDP vào tháng 6/2012 chỉ là 3,2%. Trong khi đó, khách hàng không quá bảo thủ trong việc vay tiền để mua sắm, tiêu xài.

Nhìn ở mặt tích cực, CTTC đang có đất diễn rất lớn trên thị trường vốn hiện nay. Một phần, CTTC giúp một lượng lớn người có nhu cầu vay tiền tiếp cận được gói tín dụng minh bạch. Mặt khác, đơn vị này đang dần đẩy lùi “tín dụng đen” bằng tăng thêm các điểm giao dịch. Lãnh đạo của một CTTC tại Việt Nam khẳng định, mô hình cho vay này có rất nhiều điểm khác biệt với tín dụng đen, bao gồm: hình thức đòi nợ, hình thức phạt lãi suất, kiểu thu hồi tài sản khi khách hàng mất khả năng chi trả…

CTTC hiện đang có hai dạng khách hàng cần xử lý đó là những người mất khả năng thanh toán nhưng chủ động tìm đến công ty để trình bày và tìm biện pháp giải quyết và những người cố tình không trả nợ. Với những người có thiện chí, công ty sẽ bàn bạc để cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ cho phù hợp với khả năng của khách. Còn đối với những khách hàng cố ý không trả tiền, công ty sẽ dùng biện pháp mạnh mà cao nhất sẽ là đưa ra tòa án để thu hồi nợ. Hiện nợ xấu của công ty này dưới 10% và theo lãnh đạo công ty, đây là mức thấp so với tiêu chuẩn trên thế giới.

Rõ ràng, mức lãi suất cao mà CTTC đưa ra chủ yếu bù đắp vào tỷ lệ rủi ro mà CTTC này có thể gặp phải. Tuy nhiên, lãi suất vay của các CTTC dựa trên khả năng trả nợ của người vay, thay vì áp đặt như tín dụng đen. Như vậy, sắp tới thị trường vốn dự đoán sẽ có thêm rất nhiều CTTC.

Theo Vũ Hoàng