Tuần trước, ông Chu Tiểu Xuyên vừa được Quốc hội Trung Quốc bầu tiếp tục giữ chức vụ Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (tức NHTW), một tín hiệu cho thấy ban lãnh đạo mới của nước này sẽ tiếp tục đưa hệ thống tài chính đi theo định hướng thị trường.

Thông báo trên không nói rõ liệu ông Chu Tiểu Xuyên có tiếp tục giữ vị trí Bí thư Ban cán sự Đảng bộ tại NHTW hay không.

Việc tiếp tục để ông Chu Tiểu Xuyên giữ ghế Thống đốc sẽ giúp đảm bảo ổn định hệ thống tài chính Trung Quốc, nhất là trong bối cảnh thay đổi chính sách tiền tệ và có nhiều nguy cơ từ hệ thống “ngân hàng bóng” như hiện nay.

Hồi tháng 11 năm ngoái, ông Chu Tiểu Xuyên không có tên trong danh sách Ủy viên Trung ương Đảng khóa mới nên nhiều người nghĩ ông sẽ nghỉ hưu sau kỳ họp Quốc hội lần này.

“Thống đốc Chu Tiểu Xuyên đã chứng minh khả năng của bản thân và được trọng vọng cả ở Trung Quốc lẫn trên thế giới,” Giám đốc phân tích kinh tế Trung Quốc đại lục Lu Ting tại Bank of America nói. “Kinh nghiệm của ông Chu rất đáng quý đối với ban lãnh đạo mới, vốn không quen điều hành chính sách tiền tệ.”

Phiếu chống

Thống đốc Chu Tiểu Xuyên chỉ đắc cử với tỷ lệ 2.753 phiếu thuận, 158 phiếu chống và 41 phiếu trắng, thấp thứ ba sau hai bộ trưởng nhà đất và môi trường.

Số phiếu chống trên có thể là do nhiều người nghĩ “5 năm vừa qua ông ta đã in quá nhiều tiền, lạm phát và giá nhà đều quá cao,” ông Lu nói. “Những lời chỉ trích ấy là không công bằng.”

Như vậy, Trung Quốc đã quyết định giữ lại quan chức tài chính danh tiếng nhất của mình trong khi NHTW các nước Nhật, Anh và Canada năm nay đều thay tướng mới. Dù vậy, Thống đốc NHTW Trung Quốc không độc lập với Quốc vụ viện (tức nội các), nên chính sách tiền tệ không được tự do như ở Mỹ hay Châu Âu.

Ông Chu Tiểu Xuyên không có tên trong danh sách 205 Ủy viên BCHTW Đảng bầu hồi tháng 11 năm ngoái, hơn thế nữa, tờ Thời báo Chứng khoán Trung Quốc sau đó đăng bài nói ông sẽ từ chức vào tháng 3 năm nay, nên công luận ai cũng nghĩ ông sẽ về hưu trong cuộc chuyển giao quyền lực “10 năm một lần” này.

Bí thư Ban cán sự Đảng

Quan chức cấp bộ như ông Chu thường giữ vị trí Bí thư Ban cán sự Đảng ở cơ quan mình. Tháng trước, Reuters và Wall Street Journal đưa tin Chủ tịch Bank of China Tiêu Cương sẽ lên làm Thống đốc.

Vừa qua, thông báo gửi nhân viên Ủy ban giám sát chứng khoán Trung Quốc cho biết ông Tiêu Cương sẽ được điều về lãnh đạo ủy ban này.

Ngày 11/3 vừa qua, Thống đốc Chu Tiểu Xuyên được bổ nhiệm làm một trong 23 Phó Chủ tịch Hội nghị chính trị hiệp thương nhân dân Trung Quốc (Chính hiệp). Vị trí này cho phép ông có thể giữ ghế Thống đốc dù đã quá tuổi nghỉ hưu.

Thống đốc Chu Tiểu Xuyên đã lãnh đạo NHTW Trung Quốc trong suốt cuộc khủng hoảng tài chính vừa qua và điều hành cuộc cải cách tỷ giá suốt từ tháng 7 năm 2005, trong đó đồng NDT đã tăng hơn 30% so với đôla Mỹ.

Ông còn mở rộng thị trường trái phiếu, trao cho ngân hàng thêm quyền tự do cho vay, ấn định lãi suất huy động và nới lỏng kiểm soát tiền tệ để đồng NDT được sử dụng rộng rãi hơn trong đầu tư và thương mại quốc tế.

Bỏ trần lãi suất huy động

Khảo sát của Bloomberg News cho thấy 12/16 nhà phân tích kỳ vọng năm nay Trung Quốc sẽ nới lỏng hoặc dỡ bỏ trần lãi suất huy động và sàn lãi suất cho vay.

5 nhà phân tích cho rằng có thể NHTW Trung Quốc sẽ dùng một loại lãi suất do thị trường quyết định, như lãi suất repo, để làm lãi suất cơ bản cho điều hành chính sách.

Kiểm soát giá

Tuyên bố mới đây nhất của ông Chu ra tín hiệu NHTW sẽ tập trung kiểm soát giá cả chặt chẽ hơn. Trong cuộc họp báo ngày 13/3, ông phát biểu Trung Quốc nên “cảnh giác cao” với lạm phát sau khi số liệu lạm phát tháng 2 vượt dự báo.

Chính sách tiền tệ “không còn nới lỏng” và “tương đối trung dung” và tăng trưởng cung tiền năm nay dự báo ở mức 13%, thấp hơn so với hai năm trước.

Lạm phát tháng 2 tăng lên 3,2%, cao nhất trong 10 tháng. Các số liệu cho vay, bán lẻ và sản xuất công nghiệp trong hai tháng đầu năm đều thấp hơn dự báo, khiến nhiều người lo ngại đà phục hồi của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ chậm lại.

Minh Tuấn