Sau nhiều năm là tâm điểm chú ý của mối quan hệ kinh tế Trung – Mỹ, nỗi lo lắng về đồng nhân dân tệ của người Mỹ dường như đang dần phai nhạt. Giờ đây, họ tập trung vào những vấn đề nóng hổi khác như an ninh mạng hay đánh cắp bí mật thương mại.

 

Mặc dù một số nhà làm luật vẫn tiếp tục tranh cãi rằng đồng nhân dân tệ yếu đang cướp đi việc làm của nước Mỹ, hành động bắt buộc Trung Quốc phải thay đổi chính sách là điều khó có thể xảy ra trong bối cảnh hiện nay. Đồng nhân dân tệ đã tăng giá trong khi thặng dư thương mại của Trung Quốc sụt giảm đáng kể. Chi phí lao động tăng cao khiến sức cạnh tranh của hàng hóa Trung Quốc giảm mạnh. Trong khi đó, với các gói nới lỏng định lượng liên tiếp được tung ra, nước Mỹ cũng không tránh khỏi bị chỉ trích. 

 

Hàng rào quốc hội

 

Trong những năm gần đây, Thượng viện và Hạ viện Mỹ đã thông qua nhiều dự luật cho phép Tổng thống Barack Obama có được những công cụ mới nhằm thúc ép Trung Quốc để cho đồng nhân dân tệ tăng giá mạnh hơn. Tuy nhiên, chưa có dự luật nào có thể trở thành đạo luật chính thức. Nỗ lực mới nhất đã bị chặn đứng bởi người phát ngôn của Thượng viện John Boehner – người cho rằng động thái trên sẽ gây ra 1 cuộc chiến tranh thương mại. 

 

Theo Nicholas Lardy, chuyên gia chuyên nghiên cứu về kinh tế Trung Quốc tại viện Kinh tế quốc tế Peterson, những vấn đề về ngân sách của chính nước Mỹ cũng khiến Trung Quốc và đồng nhân dân tệ không còn là vấn đề được quan tâm nhiều nhất. Tuy nhiên , lý do quan trọng ở đây chính là việc Trung Quốc đã cho phép đồng nhân dân tệ tăng khá mạnh và quan trọng hơn là thặng dư thương mại của nước này đã giảm đi đáng kể. 

 

Số liệu thống kê từ Kho bạc Mỹ cho thấy kể từ giữa năm 2010 đến nay đồng nhân dân tệ đã tăng tới 16% so với đồng USD. Cùng lúc đó, thặng dư cán cân vãng lai – thước đo rộng nhất về thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới – đã giảm từ mức đỉnh 10,1% của năm 2007 xuống chỉ còn 2,6% trong năm 2012. 

 

Điều này khiến Washington khó có thể tiếp tục cho rằng đồng nhân dân tệ đang được định giá quá thấp, bất chấp thâm hụt thương mại của Mỹ đối với Trung Quốc chạm mốc kỷ lục 315 tỷ USD trong năm 2012. 

 

Thận trọng trong đánh giá

 

Trong suốt 4 năm của nhiệm kỳ đầu tiên, Mỹ luôn tiếp cận rất thận trọng với vấn đề tỷ giá của Trung Quốc: không bao giờ đe dọa sẽ phủ quyết chính sách tiền tệ của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới nhưng cũng không bao giờ tỏ ý đồng tình ủng hộ. Thay vào đó, Mỹ tấn công Trung Quốc thông qua đường ngoại giao, tại các hội nghị lãnh đạo và những cuộc họp cấp cao. 

 

4 năm đã qua đi, liệu chính sách có đi theo hướng khác?

 

Trong bản báo cáo lần đầu tiên được công bố chính thức hồi tháng 7/2012, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) đã khẳng định đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đang được định giá ở mức thấp hơn từ 5 - 10% so với giá trị thực. Con số này thấp hơn rất nhiều so với mức 25 - 40% được các nhà làm luật đưa ra trong nhiều năm nay. 

 

Nhiều người chỉ trích nhận định này và cho rằng đây là con số không chính xác bởi giờ đây tiếng nói của Trung Quốc đã có trọng lượng hơn. Tuy nhiên, kể từ đó đến nay, đồng nhân dân tệ cũng đã tăng mạnh. Cuối tuần trước, các quan chức cấp cao của Trung Quốc vừa cam kết sẽ thực hiện cải cách xa hơn, cho phép tỷ giá biến động linh hoạt hơn. 

 

Kể từ tháng 7/2005 - thời điểm Trung Quốc tuyên bố cải cách tiền tệ - đồng nhân dân tệ đã tăng giá tới 31,6% so với các đồng tiền chủ chốt khác. Đồng thời, Trung Quốc cũng đang giảm dần lượng hàng nghìn tỷ USD trái phiếu kho bạc Mỹ mà nước này đang nắm giữ. 

 

Theo Lardy, Trung Quốc không còn can thiệp nhiều vào thị trường ngoại hối. Giờ đây, hành động can thiệp ở qui mô rất nhỏ và có thể nhận định đồng nhân dân tệ đã ở gần mức cân bằng hơn rất nhiều so với một vài năm trước đây. 

 

Thu Hương