Không mấy ai chú ý đến “viên ngọc” trong báo cáo tài chính năm ngoái của Facebook: hàng tỷ USD khấu trừ thuế từ chi phí thưởng cổ phiếu và quyền chọn cho ban lãnh đạo.

Dù năm 2012 Facebook lãi trước thuế 1,1 tỷ USD từ hoạt động ở Mỹ, nhưng có thể công ty này sẽ chẳng phải nộp đồng thuế nào cho cả hai cấp bang và liên bang, thậm chí còn được hoàn thuế khoảng 429 triệu USD.

Tổ chức chuyên nghiên cứu và vận động hành lang Citizens for Tax Justice (tạm dịch, “Tổ chức công dân vì công bằng thuế”) cho biết các công ty như Facebook được coi các chi phí lương phi tiền mặt, như quyền chọn cổ phiếu, là chi phí được trừ khi tính thu nhập chịu thuế.

Thế nên Facebook làm vậy chẳng có gì là bất hợp pháp. Cái khác là không giống những công ty như General Motors, một công ty internet như Facebook chủ yếu trả lương bằng quyền chọn cổ phiếu và cổ phiếu hạn chế chuyển nhượng.

Thời chưa thành công ty đại chúng, Facebook rất mạnh tay trả lương kiểu này, nhưng đến nay công ty mới dần ghi nhận vào báo cáo lãi lỗ và bảng cân đối kế toán.

Không thể nhìn thấy 429 triệu USD hoàn thuế ngay trên BCTC của Facebook. Thực tế, công ty này nói mình có 559 triệu USD phải nộp thuế liên bang trong năm 2012. Nhưng Facebook sẽ không phải nộp khoản “phải nộp” này.

Trong phần chú thích, Facebook nói năm ngoái mình còn có 1,03 tỷ USD “excess tax benefit” (tạm dịch, “lợi ích thuế vượt mức”) liên quan tới “việc thực hiện quyền chọn cổ phiếu và các loại thưởng cổ phiếu khác”.

Chính khoản “lợi ích” này biến “phải nộp thuế liên bang” thành “hoàn thuế”. (Phần chênh lệch không đáng kể là do ảnh hưởng của thuế cấp bang.)

Facebook nói công ty này còn được giảm số thuế phải nộp thêm 2,17 tỷ USD nữa trong tương lai nhờ chuyển lỗ từ các năm tài chính trước.

Phát ngôn viên Facebook, bà Ashley Zandy, từ chối bình luận về khoản hoàn thuế và gợi ý người viết tham khảo nội dung cuộc hội thảo trực tuyến giữa ban lãnh đạo Google và các nhà phân tích đầu tư.

Trong cuộc hội thảo này, Giám đốc tài chính David Ebersman có nhắc tới hai khoản lợi ích về thuế kể trên, và nói thêm tới cuối năm ngoái Facebook còn có gần 10 tỷ USD tiền mặt và đầu tư ngắn hạn, “giúp tăng tính linh hoạt và phòng ngừa rủi ro”.

Minh Tuấn