Liên tiếp những phiên đấu thầu trái phiếu thành công với lãi suất trúng thầu giảm dần. Nhiều đánh giá cho rằng sự khởi sắc của thị trường trái phiếu là tín hiệu tốt nhưng cũng còn nhiều băn khoăn.

 

Vui mừng vì kết quả đấu thầu thành công

 

Theo thống kê chỉ trong tháng 2, Kho bạc Nhà nước huy động được 15.900 tỷ đồng trái phiếu chính phủ, ngân hàng Phát triển Việt Nam VDB huy động 13.000 tỷ đồng và Ngân hàng Chính sách xã hội là hơn 6.400 tỷ đồng. Cùng với khối lượng đấu thầu thành công tăng cao thì giá trái phiếu cũng hạ. 

 

Lãi suất trúng thầu giảm ở tất cả các kỳ hạn, trong đó kỳ hạn 3 năm giảm từ 11,9%/năm của phiên đầu tháng 2 xuống 11,3%/năm trong phiếu cuối tháng, kỳ hạn 5 năm giảm từ 11,98%/năm xuống 11,35%/năm. Tại phiên đấu thầu ngày 1/3, lãi suất trúng thầu kỳ hạn 3 năm thậm chí đã xuống dưới 11%. 

 

Thời điểm đầu năm khi những trái phiếu cũ đến hạn các NHTM ưu tiên mua lượng trái phiếu mới để bù vào. Cùng với đó là dự đoán lãi suất sẽ hạ trong thời gian tới nên mua trái phiếu kỳ hạn vài năm với lãi suất cố định cao cũng là kênh đầu tư hấp dẫn. Theo một số chuyên gia thì thời gian qua các NHTM đã chạy đua huy động tuy nhiên lại chưa thể cho vay ra do lãi suất cao thì mua trái phiếu là cách để giảm thiệt hại trong ngắn hạn. 

 

Thậm chí với doanh nghiệp sẵn sàng vay với lãi suất 20%/năm thì rủi ro mất vốn của ngân hàng cũng rất cao trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay. Do vậy dòng tiền hướng vào trái phiếu dồi dào hơn rất nhiều

 

Và những lo lắng hợp lý

 

Bên cạnh những khấp khởi của huy động thành công TPCP thì nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại. Theo kế hoạch huy động trái phiếu giai đoạn 2012-2015, bình quân mỗi năm huy động 45.000 tỷ đồng. Như vậy chỉ trong 2 tháng KBNN đã hoàn thành 35,3% kế hoạch cả năm. Điều này cho thấy nguồn vốn dành cho khu vực công khá khả quan.

 

Trong bối cảnh các doanh nghiệp tư nhân với năng suất lao động tốt hơn đang chật vật về vốn thì khối nhà nước với ICOR cao lại có thể tiếp cận nguồn vốn giá thấp tạo ra hệ lụy không tốt cho nền kinh tế. 

 

Thứ nhất vốn không chảy vào doanh nghiệp tư nhân, khiến nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng không có vốn hoặc chi phí vốn quá cao dẫn tới phá sản hoặc ngừng hoạt động. Tình trạng này kéo dài có thể làm mất động lực của thành phần kinh tế tư nhân rất khó có thể khôi phục. 

 

Thứ hai chính nguồn vốn giá rẻ cho đầu tư công kém hiệu quả tiềm ẩn nguy cơ lạm phát trong tương lai. Thực tế đã cho thấy chính sách tiền tệ năm 2011 đã thắt rất chặt nhưng CPI của 2 tháng đầu năm 2012 tăng 2,38%. Trong phiên họp thường kỳ tháng 2, Chính phủ đánh giá lạm phát đã được kiềm chế nhưng vẫn còn ở mức cao. Như vậy nếu nguồn vốn đầu tư công tiếp tục được mở rộng thì nguy cơ lạm phát cao sẽ là hiện hữu. 

 

Cuối cùng là lo ngại về nợ công. Theo báo cáo của Bộ tài chính về tình hình nợ công ở Việt Nam đến 31-12-2010, tỷ lệ nợ công là 57,3%. Trong kế hoạch trình với Quốc hội là ước đến 31-12-2011 nợ công là 54,6%, đến hết 31-12-2012 nợ công ước tính là 58,4%. Các tỷ lệ này tính trên cơ sở dự kiến kịch bản tăng trưởng 6%/năm và sẽ thấp hơn nếu tỷ lệ tăng trưởng là 6,5%/năm. 

 

Năm 2011, GDP tăng trưởng 5,89%. Kế hoạch 2012 tăng trưởng kinh tế khoảng 6%. Việc dễ dàng huy động vốn qua kênh trái phiếu khiến tốc độ tăng nợ công nhanh hơn, gây áp lực lên ngân sách. 

 

Thanh Hải