Thất nghiệp tại Mỹ hiện cao hơn so với bất kỳ năm bầu cử nào tại Mỹ tính từ Chiến tranh Thế giới thứ Hai.

Thế nhưng lịch sử cho thấy Tổng thống Obama sẽ không để mất cơ hội giành lại được Nhà trắng.

Trong một năm bầu cử Tổng thống, xu thế việc làm có thể còn quan trọng hơn so với tỷ lệ thất nghiệp.

Tính từ năm 1956, không Tổng thống đương nhiệm nào thất bại khi tỷ lệ thất nghiệp giảm trong vòng 2 năm trước khi cuộc bầu cử diễn ra. Và chẳng có Tổng thống nào chiến thắng khi tỷ lệ thất nghiệp tăng trong khoảng thời gian trên.

Trong khoảng thời gian 12 tháng trước cuộc bầu cử cũng vậy: chỉ 1/9 Tổng thống đương nhiệm (Gerald Ford năm 1976) thất bại khi tỷ lệ thất nghiệp giảm trong thời gian trên và chỉ duy nhất 1 Tổng thống (Dwight Eisenhouwer năm 1956) được bầu cử lại khi tỷ lệ thất nghiệp tăng.

Những tiền lệ trên cho thấy yếu tố có lợi cho Tổng thống Obama. Tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ tháng 11/2010 ở mức 9,8%, 2 năm trước kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ. Tháng 11/2011, tỷ lệ thất nghiệp Mỹ ở mức 8,7%, 1 năm trước kỳ bầu cử Tổng thống. Đến tháng 12/2011, tỷ lệ thất nghiệp xuống mức 8,5% và dự kiến sẽ còn tiếp tục giảm trong khoảng thời gian từ nay đến ngày bầu cử.

Ngay cả như vậy, tỷ lệ thất nghiệp Mỹ hiện vẫn ở mức của thời kỳ suy thoái kinh tế. Ông Mitt Romney, cựu thống đốc bang Massachusetts, người đang cùng với một số ứng viên khác thuộc Đảng Cộng hòa để chạy đua tranh cử với Tổng thống Obama, đã đưa chủ đề kinh tế tăng trưởng yếu kém làm trọng tâm trong các cuộc tranh cử của ông.

Trong tuyên bố vào ngày thứ Sáu, ông Romney khẳng định chính sách của Tổng thống Obama đã làm chậm đà phục hồi của kinh tế và khiến 24 triệu người Mỹ hiện đang không có việc làm hoặc đang làm bán thời gian khốn khổ bởi cái họ cần là một công việc toàn thời gian.

Khảo sát của AP và công ty nghiên cứu thị trường GfK thực hiện với người trưởng thành ở Mỹ cho thấy khoảng 60% người trưởng thành Mỹ không tán thành chính sách kinh tế của Tổng thống Obama.

Tuy nhiên ông Obama có thể hài lòng nếu nhớ lại những gì từng diễn ra vào thời kỳ cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan từ chức. Tháng 11/1982, kinh tế Mỹ trong tháng cuối cùng của đợt suy thoái sâu, tỷ lệ thất nghiệp lên 10,8%, cao nhất từ thời Đại Khủng hoảng. 1 năm sau đó, thất nghiệp hạ xuống 8,5%. Đến tháng 11/1984, tỷ lệ thất nghiệp ở mức khá cao, 7,2%, nhưng đang trong xu thế đi xuống. Ông Reagan đã chiến thắng trong cuộc bầu cử diễn ra cùng tháng với tỷ lệ áp đảo 59 – 41.

3 ví dụ tiêu biểu: cựu Tổng thống Richard Nixon đã chiến thắng khi tỷ lệ thất nghiệp trong xu thế giảm, từ mức 5,9% vào năm 1970 xuống 5,3% vào năm 1972.

Cựu Tổng thống Jimmy Carter thất bại khi thất nghiệp tăng, từ 5,9% vào tháng 11/1978 lên 7,5% vào tháng 11/1980.

Cựu Tổng thống George H.W. Bush, người từng được coi như “bất khả chiến bại” sau khi đẩy được Saddam Hussein ra khỏi Coét năm 1991, cuối cùng thất bại vào tháng 11/1992. Tỷ lệ thất nghiệp vào tháng 11/1992 ở mức 7,4%, cao hơn 6,2% so với 2 năm trước đó.

Xu thế này vẫn diễn ra ngay cả khi thay đổi của tỷ lệ thất nghiệp không nhiều. Cựu Tổng thống Bill Clinton tái đắc cử vào tháng 11/1996 dù tỷ lệ thất nghiệp chỉ hạ khoảng 0,1% so với trước đó 2 năm.

Dưới thời của Tổng thống Obama, tỷ lệ thất nghiệp lên đỉnh 10% vào tháng 11/2009, 9 tháng sau khi ông cầm quyền. Sau đó tỷ lệ thất nghiệp ở trên mức 9% đến 21 tháng. Thế nhưng hiện nay thất nghiệp đã giảm 4 tháng liên tiếp. Kinh tế Mỹ có thêm 1,6 triệu việc làm trong năm 2011, cao nhất từ năm 2006.

Tất nhiên không chỉ vấn đề thất nghiệp quyết định chiến thắng của Tổng thống Obama, kết quả cuộc bầu cử còn chịu tác động từ việc liệu Đảng Cộng hòa có thể đưa ra được ứng viên nào thực sự mạnh và chính sách ngoại giao đối với Afganistan hay Trung Đông có hiệu quả hay không.

Ngọc Diệp

Theo TTVN