PGS-TS Trần Hoàng Ngân, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia, đã nhận định như trên khi đề cập đến các giải pháp giảm lãi suất, ổn định kinh tế vĩ mô theo mục tiêu Chính phủ đã đề ra.

Lãi suất ngân hàng (NH) khá cao đang là vấn đề được dư luận quan tâm. Theo ông, đâu là biện pháp hiệu quả để giảm lãi suất hiện nay?

PGS-TS Trần Hoàng Ngân: Năm 2010, bội chi ngân sách của VN 5,8% là quá cao. Mặt khác, nhập siêu của nước ta vẫn còn cao dẫn đến thâm hụt cán cân thanh toán quốc tế, giảm dự trữ ngoại hối,... Lạm phát chưa được kiểm soát căn cơ nên lãi suất tăng, giảm thất thường khiến hoạch định kinh doanh của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

Năm 2011, Chính phủ chấp nhận tăng trưởng kinh tế chậm lại để ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô. Do đó, bội chi ngân sách cần giảm còn 5% rồi tiếp tục xuống 3% vào các năm tới.

Để thực hiện vấn đề này, Chính phủ phải quyết liệt cắt giảm các khoản chi chưa cần thiết, quan tâm đến hiệu quả sử dụng vốn ngân sách, tài sản công, chống thất thu thuế... Đặc biệt, việc cấp ngân sách cho các tỉnh, TP phải được xem xét cẩn trọng, tránh tình trạng các địa phương được cấp nhiều ngân sách nhưng sử dụng lãng phí.

Hiện nay, chính sách tiền tệ gần như đã thắt chặt, lãi suất ở mức cao nên yếu tố tiền tệ ảnh hưởng không đáng kể đến lạm phát. Vì thế, giải quyết các vấn đề liên quan đến ngân sách, tức giảm được bội chi ngân sách, đồng nghĩa tổng cầu của nền kinh tế sẽ giảm, từ đó giải quyết được vấn đề nhập siêu, thâm hụt thương mại, tỉ giá, kiểm soát được lạm phát, đưa mặt bằng lãi suất đi xuống. Như vậy, mấu chốt của việc hạ lãi suất chính là giải quyết những vấn đề liên quan đến chi tiêu công.

Vậy chính sách lãi suất nên điều hành như thế nào?

Theo tôi, chính sách tiền tệ cần tập trung vào chất lượng tín dụng. Nhà nước nên ban hành chính sách tín dụng có mục tiêu, tức là áp mức lãi suất thấp đối với cho vay kinh doanh sản xuất, còn lãi suất cho vay tiêu dùng thì ở mức cao nhằm giảm chi tiêu, giảm nhập khẩu hàng hóa không cần thiết.

Riêng cơ chế lãi suất, NH Nhà nước nên điều hành theo hướng lãi suất cơ bản phản ánh lãi suất thị trường liên NH (thị trường vay vốn NH bạn).

Lãi suất tái chiết khấu (lãi suất mà NH thương mại thế chấp trái phiếu Chính phủ để vay vốn NH Nhà nước), lãi suất tái cấp vốn (lãi suất mà NH thương mại vay tiền trực tiếp từ NH Nhà nước) phải bằng hoặc cao hơn mặt bằng lãi suất huy động vốn trên thị trường. Khi đó, thị trường tiền tệ sẽ tránh được trường hợp NH lớn thế chấp giấy tờ có giá để vay tiền từ NH Nhà nước với giá rẻ, rồi cho NH nhỏ vay lại với giá cao.

- Cần làm gì để hạn chế tình trạng NH tăng đua lãi suất như năm 2010?

- Do năng lực hoạt động của hệ thống NH thương mại không đồng đều nên NH Nhà nước cần công khai “sức khỏe” của từng NH thương mại. Từ đó, NH Nhà nước ban hành chính sách bơm tiền rõ ràng. Chẳng hạn, NH thương mại nào thiếu hụt vốn tạm thời sẽ được NH Nhà nước chỉ định bơm tiền trực tiếp. Khi đó, thị trường lãi suất sẽ ổn định, các NH sẽ chấm dứt tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh.

- Lãi suất tiền gửi USD đã lên tới 6,35%/năm, liệu có tạo áp lực lên tỉ giá, thưa ông?

- Lãi suất cho vay USD và VNĐ hiện chênh lệch nhau 10% nên doanh nghiệp tập trung vay USD. Nếu NH không tăng lãi suất đầu vào thì lãi suất cho vay ngoại tệ vẫn ở mức thấp, kích thích doanh nghiệp vay USD nhiều hơn làm tăng cầu ngoại tệ, tạo áp lực tăng tỉ giá, ảnh hưởng không tốt đến lạm phát. Vì thế, lãi suất USD cần phải ở mức cao hoặc NH Nhà nước khống chế trần lãi suất huy động USD như lãi suất huy động VNĐ nhưng tăng tỉ lệ dự trữ bắt buộc USD của các NH thương mại lên vài chục phần trăm để bảo đảm lãi suất cho vay USD luôn ở mức cao nhằm hạn chế nhập khẩu hàng hóa, ổn định tỉ giá hối đoái..

Theo Thy Thơ

Người lao động