Bài viết của John H. Cochrane, GS Tài chính Trường Kinh doanh Booth, ĐH Chicago, Chủ tịch Hiệp hội Tài chính Hoa Kỳ.

Nhiều bạn bè và đồng nghiệp đã hỏi tôi thấy thế nào về bài viết “Kinh tế học, vì sao nên nỗi” của Paul Krugman.

Chủ yếu là buồn. Thử hình dung nó có cái gì đó không phải kinh tế học. Thử hình dung một nhà khoa học đáng kính biến thành cây bút được nhiều người mến mộ, và ông ta cho rằng về cơ bản tất cả những gì mà bao nhiêu người cùng chuyên môn đã làm kể tử giữa thập kỷ 60 là hoàn toàn vứt đi. Tất cả những gì viết trên các tạp chí hàn lâm, được dạy trong các chương trình tiến sỹ, thuyết trình tại các hội thảo, tổng kết trong giáo trình bậc sau đại học, và được trao tất cả những giải mà một nhà khoa học có thể dành được, trong số đó có vô số giải Nobel, là hoàn toàn sai. 

Thực tế, ông ta đang kêu gọi quay trở về với “chân lý vĩnh cửu” của một cuốn sách rối rắm được viết từ những năm 30, giống như những gì Krugman đã học ở các lớp nhập môn kinh tế học từ hồi còn trên giảng đường. Nếu là một nhà khoa học, Krugman không tin có bệnh AIDS, nếu là một người theo thuyết sáng tạo, Krugman sẽ khăng khăng rằng chẳng hề có chuyện lục địa trôi dạt.

Mọi chuyện còn tệ hơn khi Krugman ám chỉ có âm mưu đen tối nào đó, “gạt sang bên lề những người bất đồng chính kiến.” Phần lớn bài viết nhắm tới công kích cá nhân hết người này đến người khác, bao gồm cả những nhà kinh tế theo trường phái “Keynes mới” như Olivier Blanchard và Greg Mankiw. Thay vì trích dẫn các bài viết khoa học, ông ta chọn cách dẫn nguồn thứ cấp từ các cuộc phỏng vấn của giới truyền thông trong khi hoàn toàn bỏ qua văn cảnh. 

Ông ta dựng chuyện, trơ trẽn đặt vào mồm người khác những lời hoàn toàn trái ngược với ý họ khi viết. Chưa hết, ông ta vẽ thêm tranh hoạt họa để biến đối thủ của mình thành tên ngốc. Ông ta buộc tội chúng tôi chỉ tin theo tiền, vì “các cuộc nghỉ phép ở Viện Hoover” và “các khoản chi từ Phố Wall”. Thật là hoang đường.

Nạn nhân nào chẳng thấy khó chịu, nhưng chúng tôi lớn cả rồi, nhưng chỉ khổ cho những người đọc tờ New York Times. Họ dựa vào Krugman để biết và hiểu được các tài liệu hàn lâm, họ mới là người chịu thiệt. Và điều đó cũng chẳng hiệu quả vì bất kỳ người đọc sắc sảo nào cũng biết công kích cá nhân và nói cạnh nói khóe có nghĩa là tác giả đã hết mất ý tưởng.

Đây mới là cái tin lớn nhất mà cũng buồn nhất: Paul Krugman chẳng có ý kiến đáng kể nào về nguyên nhân của các vấn đề kinh tế tài chính hiện nay, chính sách nào đã có thể ngăn chặn nó, hay chúng ta nên làm gì trong tương lai. Và ông ta cũng chẳng biết ai đang nghiên cứu những thứ ấy.

Thật đáng buồn.

Đó là những gì tôi nghĩ, nhưng tôi không hy vọng người đọc sẽ bị thuyết phục bởi ý kiến của tôi hay sự đồng thuận trong giới chuyên môn. Có lẽ ông ta cũng đúng. Thường thì khoa học, đặc biệt là khoa học xã hội, hay đi sai đường trong một hai thập kỷ. Tôi nghĩ kinh tế học theo Keynes là một sự lạc lối như thế. Vì thế hãy tóm lược lại xem Krugman đã nghĩ những gì.

Krugman tấn công theo hai hướng. Thứ nhất, ông ta nghĩ thị trường tài chính là “phi hiệu quả,” cơ bản là vì các nhà đầu tư “bất hợp lý”, và do đó là nạn nhân của những biến động cực đoan và cần sự kiểm soát từ chính phủ. Thứ hai, ông ta thích một “gói kích thích tài khóa” khổng lồ lấy từ hàng ngàn tỷ đôla thâm hụt ngân sách.

Sự nhạo báng

Mức độ công kích cá nhân và bóp méo sự thật trong bài viết đó nhiều đến kinh ngạc.

Một ví dụ là khi Krugman trích dẫn câu nói của tôi về thợ mộc ở Nevada. Tôi không viết điều đó. Nó được trích không kèm văn cảnh từ một bài báo trên bloomberg.com, tác giả bài báo đó lại là người mà tôi từng mất tới 10 tiếng đồng hồ kiên nhẫn giải thích những điều hết sức cơ bản nhưng rút cục anh ta lại chỉ chực vớ được một câu nói hớ nào đó. (Đó là lần cuối cùng tôi làm vậy!). Khi ấy tôi đang giải thích chuyển dịch cơ cấu ngành tác động thế nào tới thất nghiệp. Krugman tiếp tục dối trá vì tôi chưa bao giờ khẳng định “cần một làn sóng thất nghiệp khắp cả nước mới khiến thợ mộc rời khỏi Nevada.” Làm sao có thể nói ra một điều quái đản như thế được.

Vấn đề ở đây là gì? Tôi không nghĩ Paul không cho rằng chuyển dịch cơ cấu ngành có dẫn tới thất nghiệp, vì thế về mặt kinh tế học mà nói thì câu trích dẫn đó thực ra là cũng có ý nghĩa. Nhưng mục đích duy nhất ở đây là biến cá nhân tôi trở thành một kẻ nhẫn tâm, đây hoàn toàn là vu khống cá nhân và chẳng liên quan gì tới kinh tế học.

Bob Lucas đã viết rất nhiều về kinh tế học tiền tệ và kinh tế học theo trường phái Keynes. Krugman chọn trích lại một câu nói đùa từ năm 1980 trong cuộc trò chuyện giữa bữa trưa với một số bạn học cũ ở trường kinh doanh.

Tiếp nữa, Krugman khẳng định rằng tôi và những người khác “tin rằng” “tăng chi tiêu chính phủ không thể, dưới bất kỳ điều kiện nào, làm tăng việc làm,” hay chúng tôi “cho rằng biến động giá và cú sốc cầu thực ra chẳng liên quan gì tới chu kỳ kinh doanh.” Một sự bóp méo khủng khiếp, không được ghi lại trong bất kỳ một văn bản nào chứ chưa nói đến các bài viết chuyên môn. Ắt Krugman phải biết điều đó. 

Tất cả các mô hình kinh tế được đơn giản hóa để thể hiện một điều, đó là chúng ta đều hiểu thế giới thực quá phức tạp và công việc của một nhà kinh tế là giải thích nó cho những người đọc không chuyên. Nghĩ như Krugman cũng chẳng khác mấy khi ai đó lục lại các nghiên cứu trước kia của ông ta có giả định không có chi phí vận chuyển rồi viết trên tờ Wall Street Journal: “Paul Krugman tin rằng vận tải đường biển là miễn phí, thật là ngốc”.

Ý nghĩ cho rằng chúng tôi làm việc là vì được Phố Wall phát lương hay vì những kỳ nghỉ êm đềm tại Hoover thật là vớ vẩn. (Nếu Krugman biết chút ít về quỹ đầu cơ thì ông ta sẽ biết rằng tin vào thuyết thị trường hiệu quả sẽ khiến bạn thất nghiệp. Không quỹ nào muốn thuê một người nghĩ rằng anh ta không thể kiếm lời từ đầu cơ các tài sản tài chính!). Nhìn vào khoản tiền trả cho các buổi nói chuyện của Krugman, thật bất ngờ khi thấy ông ta đi công kích người khác.

Chưa hết, Krugman vẽ thêm cả tranh để các đối thủ của mình trở thành tên ngốc. Bức vẽ mô tả Lucas, Blanchard và Bernanke cụng ly chúc mừng chấm dứt suy thoái trông thật ngớ ngẩn. Vẻ mặt thất vọng của họ khi đọc thấy chữ “suy thoái” trên báo cũng vậy. Không ai đi dự hội thảo với kiểu tóc dựng ngược và bộ đồ từ thế kỷ 19 như thế. Keynes không tái xuất tại Cục nghiên cứu kinh tế quốc gia và bị coi là “kẻ ngoài cuộc.”

Trên hết là Krugman không làm công việc của một nhà kinh tế. Đáng lẽ ông ta phải đọc, giải thích và phê phán những điều các nhà kinh tế viết trên những bài báo chuyên ngành thực sự chứ không phải bài phỏng vấn hay bài post trên blog. Ít nhất thì cái kiểu phê phán này buộc chúng ta phải đi đến kết luận rằng Krugman không còn tìm hiểu kinh tế học thực thụ nữa.

• "Chúa đảo" Đào Hồng Tuyển: Đã chuẩn bị sẵn 20.000 tỷ tiền mặt đầu tư Siêu dự án tại TPHCM   (2017-03-29 07:32:03)
• TPHCM sẽ xây cầu Cát Lái và Bình Khánh để thay phà   (2016-09-01 03:39:28)
• Thủ tướng đồng ý cho xây cầu Cát Lái nối TP HCM với Đồng Nai   (2016-08-05 20:44:34)
• Đề xuất làm tuyến đường huyết mạch của huyện Cần Giờ trị giá 2.100 tỷ đồng A- A A+ ‹Đọc› Thích tắt quảng cáo hãy nhấn nút UBND TP.HCM cho biết Công ty Cổ phần Đô thị du lịch Cần Giờ đã có đề nghị được thực hiện dự án nâng cấp đường Rừng Sác bằng hình thức xây dựng – chuyển giao (BT).   (2016-01-05 06:56:40)
• Ngày 29/5: Giá USD ngân hàng lại tăng mạnh   (2014-05-30 09:06:19)
• Thị trường ngoại tệ có xu hướng dư cung   (2014-05-29 11:27:05)
• Vẫn còn các khoản vay lãi suất trên 15%   (2014-05-29 09:31:53)
• Quá chậm trễ   (2014-04-08 08:27:42)
• Sacombank chính thức có 20 Phó Tổng giám đốc   (2014-04-04 09:35:17)
• Ngân hàng dự báo lãi suất tiếp tục giảm   (2014-04-04 09:34:43)