Cuối tuần qua hầu hết NHTM đã điều chỉnh giảm lãi suất huy động xuống dưới 15%/năm theo đồng thuận mới nhất giữa NHTM, NHNN và Hiệp hội NH Việt Nam.

So với trần lãi suất huy động cũ 12%/năm áp dụng từ đầu tháng 11, mức trần lãi suất huy động mới được xem là khả thi trong bối cảnh nhu cầu vốn cuối năm đang tăng mạnh. Nhìn lại biến động lãi suất tuần qua, hưởng lợi nhất vẫn là ngân hàng có vốn lớn.

Từ chớp cơ hội tiền gửi

Việc tăng lãi suất huy động 17%/năm trong 3 ngày khuyến mại của Techcombank là đề tài nóng tuần qua trên thị trường tiền tệ. Bị NHNN khiển trách, lãnh đạo Techcombank giải trình do cấp dưới chưa chấp hành đúng, đầy đủ hướng dẫn nên đã chuyển tải thông điệp chương trình khuyến mại không chính xác, dẫn đến sự hiểu lầm liên quan đến lãi suất.

Tuy nhiên, một phó tổng giám đốc NH cổ phần lớn ở TPHCM tiết lộ, dù chương trình Techcombank đưa ra chỉ trong buổi sáng đến đầu giờ chiều phải dừng theo yêu cầu của NHNN, nhưng NH ông đã gửi được số vốn không nhỏ tại Techcombank.

Huy động đầu vào lãi suất không quá 14%/năm, gửi tại Techcombank lãi suất 17%/năm, NH ông hưởng chênh lệch lãi suất 3%/năm.

Là NH cổ phần lớn nên việc tăng lãi suất đột biến vừa qua của Techcombank có thể không vì lí do thanh khoản mà đang cần một lượng vốn huy động để đảm bảo chỉ số kinh doanh cuối năm hoặc thực hiện mục tiêu nào đó. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng Techcombank đã tạo cú sốc lãi suất không đúng thời điểm.

Nếu như Techcombank khuyến mại theo hình thức này một vài tháng, có thể không quá sốc với thị trường, còn hiện nay hầu như các NH nào cũng sẵn sàng “nước lên thuyền lên” để giữ khách hàng của mình. Hơn nữa, nếu như khách hàng gửi kỳ hạn 1 tháng từ ngày 08-12 theo chương trình đó, đến ngày 08-01-2011 sẽ đáo hạn.

Đây lại là thời điểm cận Tết vấn đề vốn rất căng thẳng và nếu như đồng loạt khách hàng rút ra, Techcombank sẽ gặp không ít khó khăn về thanh khoản. Trong khi nếu huy động vốn lãi suất cao 17%/năm chưa chắc Techcombank đã điều chỉnh lãi suất huy động VND không quá 13,5%, thấp hơn 1,5% so với trần huy động mới.

Nguồn tin từ Hiệp hội NH, cho biết mức trần mới này mang tính chất bắt buộc nếu NH nào xé rào sẽ bị xử lý. Sự kiện 3 ngày khuyến mãi của Techcombank không chỉ là việc rút kinh nghiệm cho Techcombank mà còn là bài học lớn cho các NH khác.

Đến tận dụng cho vay

Trong thời điểm lãi suất căng thẳng, hầu như NH nhỏ nào cũng dừng hoặc hạn chế giải ngân mới để đảm bảo thanh khoản. Trong khi đó những NH lớn như ACB lại tăng cường cho vay.

Ông Đỗ Minh Toàn, Phó Tổng giám đốc ACB, cho rằng thông thường lãi suất cho vay tăng, các doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn. Nhưng thực tế năm nay các doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển rất tốt là điều kiện để các NH tăng trưởng tín dụng.

Đoán biết nhu cầu vốn cuối năm sẽ căng thẳng ACB đã làm việc với rất nhiều doanh nghiệp tốt, cấp hạn mức tự động và khi thị trường có dấu hiệu khan vốn từ NH nhỏ, ACB giải ngân ngay đối với các doanh nghiệp này. Lãi suất cho vay ngắn hạn của ACB hiện nay là 15,5%/năm, cho vay trung – dài hạn 16-16,5%/năm. “Từ nay đến Tết thị trường lãi suất sẽ còn căng thẳng. Năm nay Tết đến sớm nên lượng tiền sau Tết sẽ thừa sớm, vì thế tháng 2 lãi suất huy động sẽ dịu lại còn 12-14%/năm” – ông Toàn nhận định.

Hạn chót tăng vốn lên 3,000 tỷ đồng của các ngân hàng cổ phẩn có thể được gia hạn. Theo nguồn tin riêng của Đầu tư Tài chính, NHNN đã có văn bản kiến nghị Chính phủ gia hạn thời gian để các NH tăng vốn điều lệ lên 3,000 tỷ đồng thay vì phải thực hiện đúng hạn chót 31/12/2010 theo nghị định 141 của Chính phủ. Theo nguồn tin chưa chính thức, Chính phủ đã chấp thuận gia hạn 6 tháng cho các NH.

Nhận định lãi suất có thể sẽ sớm dịu lại trong thời gian ngắn, nhiều NH lớn đã đẩy mạnh cho vay liên NH kỳ hạn tháng thay cho vay tuần. Một tổng giám đốc NH cổ phần lớn, cho biết cuối tuần qua lãi suất liên NH vẫn còn cao, 19-20%/năm.

Nhưng khác với trước đây khi NH nhỏ đề nghị vay, các NH lớn thừa vốn đưa ra yêu cầu chỉ cho vay với điều kiện vay kỳ hạn 3 tháng, hạn chế cho vay tuần -1 tháng. Nếu vay kỳ hạn ngắn phải chấp nhận lãi suất cao hơn.

Nhiều NH nhỏ do cần vốn đã phải bấm bụng để vay dù biết lãi suất sẽ hạ nhiệt sau Tết. Hiện nay có nhiều yếu tố tích cực có thể góp phần hạ nhiệt sớm lãi suất trong thời gian tới. Một trong những yếu tố đó là khả năng hạn chót tăng vốn lên 3,000 tỷ đồng của các NH cổ phần có thể được gia hạn.

Theo nguồn tin riêng của ĐTTC, NHNN đã có văn bản kiến nghị Chính phủ gia hạn thời gian để các NH tăng vốn điều lệ lên 3,000 tỷ đồng thay vì phải thực hiện đúng hạn chót 31/12/2010 theo Nghị định 141 của Chính phủ. Theo nguồn tin chưa chính thức, Chính phủ đã chấp thuận gia hạn 6 tháng cho các NH.

Có thể thấy, việc tăng vốn điều lệ hàng ngàn tỷ đồng dồn cùng một lúc vào thời điểm cuối năm khi cung vốn trên thị trường căng thẳng, các cổ đông và nhà đầu tư không dễ dàng trong việc chạy vốn để hoàn thành quyền lợi của mình.

Được biết đến nay có khoảng 9/23 NH cổ phần chưa đáp ứng được mức vốn điều lệ 3,000 tỷ đồng. Nếu tiếp tục giữ hạn chót đến ngày 31/12/2010 có thể sẽ xảy ra tình trạng “lách luật” của cổ đông, NHNN khó kiểm soát và gây bất ổn thị trường tiền tệ.