Số liệu mới nhất từ chính phủ Trung Quốc cho thấy nửa đầu năm nay, đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ tăng trưởng tới 360% so với cùng kỳ năm trước.

Thế nhưng không phải ai, cụ thể là những người đứng đầu ngành thép tại Mỹ đang cố gắng hạn chế đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ nhân danh bảo vệ an ninh quốc gia, cũng chào đón điều này. Ít nhất 1 thương vụ đã bị chặn lại trong tháng 5/2010.

Bộ Thương mại Trung Quốc chưa công bố con số thực tế ngoại trừ tuyên bố rằng tổng tiền đầu tư ra nước ngoài của nước này tính đến cuối tháng 6/2010 đã lên 55,2 tỷ USD trong khi đó con số của cả năm 2009 chỉ là 43,3 tỷ USD.

Năm 2009, các công ty Trung Quốc công bố tổng đầu tư trực tiếp của nước này vào Trung Quốc ở gần mức 5 tỷ USD, từ con số trung bình 500 triệu USD 1 năm trước.

Chính quyền các bang như South Carolina và Texas đã hết sức cố gắng để thu hút tiền đầu tư từ Trung Quốc bởi tiền giúp tạo việc làm, nhà xưởng cho người Mỹ tại những bang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của suy thoái kinh tế.

Nhà máy American Yuncheng Gravure Cylinder do Trung Quốc đầu tư tiền đã bắt đầu đi vào hoạt động từ ngày 01/07/2010.

Đối tượng khác hưởng lợi từ tiền đầu tư của Trung Quốc còn là thị trấn nhỏ tại bang Missouri có tên Moberly với chỉ 14 nghìn người. Thứ Bẩy tuần vừa qua, Mamtek International, tập đoàn đầu tư của Trung Quốc Đại Lục trụ sở chính tại Hồng Kông, có kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất đường với công nghệ hiện đại.

Tập đoàn sẽ rót 46 triệu USD vào kinh tế địa phương, tạo ra 312 việc làm trong thời gian từ nay đến cuối năm 2011 và sau đó tăng gấp đôi số lượng việc làm này trong dài hạn.

Ông Jay Nixon, thống đốc bang Missouri, nói: “Số lượng việc làm trên sẽ đóng vai trò quan trọng với kinh tế bang Missouri và lĩnh vực sản xuất của chúng tôi, thêm dấu hiệu tích cực cho thấy kinh tế của bang chúng tôi sẽ tiến lên.”

Từ lần đầu tiên tập đoàn đến khảo sát vào tháng 3/2010 cho đến khi ký thỏa thuận chỉ mất có 73 ngày, tốc độ xúc tiến nhanh chưa từng có. Các quan chức địa phương đều cho biết họ kỳ vọng đầu tư từ Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng mạnh.

Tuy nhiên nhiều nhà đầu tư Trung Quốc khác muốn đầu tư vào Mỹ không gặp thuận lợi như vậy. Tập đoàn sản xuất thép Angang Steel lớn thứ 4 Trung Quốc trong tháng 5/2010 cho biết tập đoàn muốn đầu tư 175 triệu USD để mua 20% cổ phần tại nhà máy sản xuất thép vằn hiện đang được xây dựng bởi công ty Steel Development của Mỹ.

Nhà máy mới sẽ tuyển dụng 100 lao động Mỹ và sản xuất 200 nghìn tấn thép vằn/năm. Tuy nhiên, ngày 02/07/2010, nhóm 50 nghị sỹ Mỹ kêu gọi thanh tra liệu thương vụ đầu tư trên có ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của Mỹ. Đợt thanh tra này bắt đầu với khởi xướng từ Hiệp hội các công ty sản xuất thép tại Mỹ.

Chính nhóm công ty sản xuất thép của Mỹ đứng đằng sau việc chính phủ Mỹ áp dụng thuế nhập khẩu tới 99% đối với mặt hàng ống thép nhập khẩu từ Trung Quốc vào đầu năm nay.

Động thái này khiến công ty thép Tianjin Pipe Group của Trung Quốc dành 1 tỷ USD xây dựng nhà máy sản xuất tại Mỹ và tạo việc làm cho khoảng 600 người Mỹ. Hoạt động xây dựng dự kiến khởi động vào mùa thu năm nay.

Tập đoàn sản xuất năng lượng từ sức gió AES cũng đã tiến sát đến khả năng nhận tiền đầu tư từ quỹ thịnh vượng của Trung Quốc.

Tiến trình thương vụ bị chặn lại vào ngày 30/06/2010 sau khi Quốc hội Mỹ không thể thống nhất về dự luật giới hạn khí thải. Công ty cho biết các cuộc đối thoại có thể lại khởi động khi chính sách của Mỹ trở nên rõ ràng hơn.

Về phần mình, Trung Quốc gọi đợt thanh tra của Quốc hội và việc hoạt động đầu tư của Angang bị trì hoãn là hành vi bảo hộ.

Ông Yao Jian, phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc, nói: “Phần lớn chính trị gia Mỹ hy vọng Trung Quốc có thể đầu tư vào Mỹ để tạo việc làm và động thái tiến hành điều tra và xem xét lại thỏa thuận của nhóm nhỏ chính trị gia là hoàn toàn không phù hợp.”

Ông nhấn mạnh động thái bảo hộ của Mỹ như trên sẽ khiến mong muốn đầu tư vào Mỹ của Trung Quốc giảm mạnh. Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đã hối thúc các công ty thép Trung Quốc đầu tư ra nước ngoài để tránh rào cản thương mại Mỹ.

Hiệp hội sắt, thép Trung Quốc cho biết xuất khẩu thép của Trung Quốc giảm 60% trong năm 2009 do khủng hoảng tài chính toàn cầu và rằng đà phục hồi của kinh tế Trung Quốc hiện đang chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi bảo hộ tại châu Âu và Mỹ và cuối cùng ảnh hưởng đến chính thị trường việc làm Mỹ.

Ngọc Diệp

Theo Fortune