Đầu tháng này, Bộ Tài chính Mỹ thông báo sẽ hoãn đệ trình báo cáo bán niên về chính sách tỷ giá lên Quốc hội. Những người chỉ trích Trung Quốc hy vọng bản báo cáo này sẽ nêu tên Trung Quốc là “một trong các quốc gia thao túng đồng tiền”.

Lời giải thích việc trì hoãn là để chào đón chuyến thăm của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào tới Washington dự hội nghị kiểm soát vũ khí quốc tế khó xoa dịu được phe chỉ trích.

Thực tế, có hay không chuyện trì hoãn cũng đừng hy vọng Bộ Tài chính sẽ nêu tên Trung Quốc là “quốc gia thao túng tiền tệ”.

Nếu Bộ Tài chính Mỹ muốn làm căng chuyện Trung Quốc can thiệp tỷ giá thì họ đã làm rồi. Bộ Tài chính có thể buộc Trung Quốc chấm dứt neo giá đồng NDT bằng cách dừng bán trái phiếu cho Trung Quốc.

Họ chẳng làm vậy chứng tỏ họ quan tâm đến chuyện tìm vốn bù đắp thâm hụt ngân sách và các kết hoạch chi tiêu của chính quyền liên bang hơn.

Bán trái phiếu chính phủ cho Trung Quốc là yếu tố then chốt để duy trì neo giá đồng tiền.

Khi luồng đôla khổng lồ đổ vào Trung Quốc nhờ xuất khẩu ròng và đầu tư nước ngoài, NHTW Trung Quốc phải mua số đôla này ở tỷ giá neo, tung một lượng NDT lớn tương đương vào nền kinh tế.

Số tiền này sẽ gây lạm phát nếu NHTW không can thiệp vào phát hành trái phiếu phải trả lãi để trung hòa lượng cung tiền vượt mức.

May thay lãi suất ở TQ lại thấp hơn trái phiếu Mỹ nên NHTW TQ không phải chịu bất kỳ chi phí kế toán nào khi tiến hành chương trình “trung hòa” của mình.

Tuy vậy, nếu BTC Mỹ ngừng bán trái phiếu cho TQ, NHTW TQ sẽ không thể hoán đổi số đôla ở TQ sang các đồng tiền khác, ví dụ như euro và mua các tài sản định giá bằng đồng euro.

Giá trị của đồng euro sẽ bị đẩy lên làm tăng chi phí chuyển đổi của TQ. Chi phí này có thể đủ cao để làm giảm lợi tức từ các tài sản ở nước ngoài của TQ xuống dưới mức NHTW thanh toán cho số trái phiếu để “trung hòa” cung tiền vượt mức kể trên.

Lúc này, để cân đối các tài khoản, NHTW có thể hoặc để NDT lên giá so với đôla (sẽ cần ít NDT để mua đôla hơn), hay ngừng phát hành trái phiếu “trung hòa” và để giá cả trong nước tăng.

Khi giá cả nội địa tại TQ tăng, cần dùng nhiều đôla hơn để mua hàng hóa TQ. Dù thế nào đi chăng nữa, NDT vẫn lên giá.

Ngừng bán trái phiếu chính phủ Mỹ cho Trung Quốc sẽ làm lợi cho Mỹ.

Thứ nhất, ngăn ảnh hưởng từ tiết kiệm của TQ tới sức cầu của hàng hóa Mỹ. Thứ hai, ngăn chính phủ Mỹ vung tay quá trán cùng núi nợ khổng lồ. Thứ ba, tránh được chiến tranh thương mại, thứ chẳng có lợi cho bất kỳ ai.

Tuy vậy, sự thật hơi khó chấp nhận là BTC Mỹ cần nguồn tiền tiết kiệm giá rẻ của TQ để cấp vốn cho nhiều nhu cầu chi tiêu khẩn thiết hơn, bao gồm cả chương trình chăm sóc sức khỏe mới đây.

Một số người Mỹ muốn bò thì no nhưng cỏ vẫn còn nguyên, vừa muốn NDT lên giá lại vừa muốn tiếp tục hưởng luồng vốn giá rẻ từ TQ.

Nhưng kể cả khi bằng cách nào đó TQ làm được cả hai và định giá lại đồng NDT, liệu điều đó có giúp nền kinh tế Mỹ?

Có lẽ là không, ít nhất là trong trường hợp chỉ lên giá vừa vừa.

Từ tháng 07/2005 đến tháng 06/2008, giá trị danh nghĩa của NDT so với đôla đã tăng 21%, nhưng xuất khẩu từ TQ sang Mỹ vẫn tăng và thặng dư thương mại từ 100 tỷ đôla năm 2005 đã vọt lên 300 tỷ đôla năm 2008.

Tăng giá mạnh thêm 20% nữa theo ý kiến của một số người có lẽ sẽ có một tác động mạnh hơn tới thâm hụt thương mại nhưng nó cũng giết chết tăng trưởng tại nền kinh tế TQ và TQ sẽ không bao giờ đồng ý làm việc đó.

Chuyện thường bị bỏ qua là NDT chỉ được neo vào đồng đôla, vì thế nếu NDT có được định giá thấp so với các đồng tiền khác thật thì cũng là kết quả trực tiếp của sự mất giá của chính đồng đôla.

Nếu Mỹ thực sự muốn trợ giúp các quốc gia khác thì nước này cũng không nên làm mất giá đồng đôla. Cái neo vào NDT ngăn đôla không mất giá mạnh, nhờ thế mà hỗ trợ thêm cho các quốc gia có thu nhập cũng như tiết kiệm bằng đồng tiền này khi nó còn mạnh.

Cán cân thương mại mất cân đối giữa Mỹ và TQ không thể được giải quyết đơn giản chỉ bằng điều chỉnh tỷ giá. Còn cần quan tâm đến những yếu tố cơ bản hơn như sự linh hoạt của thị trường lao động và sức mạnh của hai nền kinh tế.

Sự chú ý nên tập trung vào những vấn đề này và coi tỷ giá là thứ có thể đàm phán được thay vì dùng những ngôn từ như với kẻ thù.

Người viết là ông Yang Yao, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế, ĐH Bắc Kinh.

Hoàng Sơn
Theo Dân Trí/Businessweek

• "Chúa đảo" Đào Hồng Tuyển: Đã chuẩn bị sẵn 20.000 tỷ tiền mặt đầu tư Siêu dự án tại TPHCM   (2017-03-29 07:32:03)
• TPHCM sẽ xây cầu Cát Lái và Bình Khánh để thay phà   (2016-09-01 03:39:28)
• Thủ tướng đồng ý cho xây cầu Cát Lái nối TP HCM với Đồng Nai   (2016-08-05 20:44:34)
• Đề xuất làm tuyến đường huyết mạch của huyện Cần Giờ trị giá 2.100 tỷ đồng A- A A+ ‹Đọc› Thích tắt quảng cáo hãy nhấn nút UBND TP.HCM cho biết Công ty Cổ phần Đô thị du lịch Cần Giờ đã có đề nghị được thực hiện dự án nâng cấp đường Rừng Sác bằng hình thức xây dựng – chuyển giao (BT).   (2016-01-05 06:56:40)
• Ngày 29/5: Giá USD ngân hàng lại tăng mạnh   (2014-05-30 09:06:19)
• Thị trường ngoại tệ có xu hướng dư cung   (2014-05-29 11:27:05)
• Vẫn còn các khoản vay lãi suất trên 15%   (2014-05-29 09:31:53)
• Quá chậm trễ   (2014-04-08 08:27:42)
• Sacombank chính thức có 20 Phó Tổng giám đốc   (2014-04-04 09:35:17)
• Ngân hàng dự báo lãi suất tiếp tục giảm   (2014-04-04 09:34:43)