Nguyên nhân tăng vốn điều lệ của hai ngân hàng hàng đầu này gần như giống nhau: mở rộng quy mô huy động vốn, cho vay và phát triển dịch vụ ngân hàng, đáp ứng nhu cầu vốn nền kinh tế và đảm bảo hệ số an toàn vốn (CAR).

Trong đó Ngân hàng cổ phần Công Thương (Vietinbank) mong muốn nâng tỷ lệ CAR lên trên 10% từ 8,06% vào thời điểm cuối năm 2009 và thông lệ trên thế giới hiện nay là 12-14%.

Theo kế hoạch đã được thông qua, số vốn điều lệ Vietingbank dự kiến tăng 7.400-8.500 tỷ đồng lên mức 19.833 tỷ đồng, tương đương hơn một tỷ đôla. Vốn tăng thêm nhờ ba cách, chia cổ tức bằng cổ phiếu, phát hành thêm cổ phần cho cổ đông hiện hữu; phát hành cổ phiếu mới cho đối ngoại IFC (Công ty Tài chính Quốc tế) và phát hành cổ phiếu mới cho cổ đông chiến lược nước ngoài.

Ông Lê Đức Thọ, Phó tổng giám đốc Vietinbank cho biết dự kiến trong quý 4 ngân hàng sẽ lựa chọn và bán cổ phần cho cổ đông chiến lược nước ngoài với số cổ phần tương đương với 10-15% vốn điều lệ, tương đương gần 2.900 tỷ. Nếu kế hoạch được thực hiện thì Vietinbank cũng là ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước nắm chi phối đầu tiên tại Việt Nam bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài.

Trong khi đó, với số vốn điều lệ cao nhất Việt Nam, 21.000 tỷ đồng, Ngân hàng Nông nghiệp Việt Nam (Agribank) đặt mục tiêu tiếp tục nâng cao năng lực tài chính và đạt hệ số an toàn vốn 8,5% vào cuối năm 2010 theo quy định, ngân hàng này cũng đang trình Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và Chính phủ đề nghị được tiếp tục bổ sung vốn điều lệ năm 2010 thêm hơn 10.000 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách đề nghị cấp là 4.000 tỷ đồng, nâng tổng số vốn điều lệ của ngân hàng này lên khoảng 31.000 tỷ đồng vào cuối năm nay.

TS Trần Ngọc Thơ (Đại học Kinh tế Tp. HCM) cho biết về hình thức, đạt mức trung bình cao về vốn điều lệ so với các ngân hàng trong khu vực là điều đáng mừng, tạo điều kiện cho một số tập đoàn tài chính Việt Nam vươn ra tầm quốc tế, song quản trị rủi ro là vấn đề cần được ưu tiên hàng đầu để tránh những sai lầm trong quá khứ.

“Cơ chế quan trọng nhất hiện nay là quản trị rủi ro như thế nào vì cho đến bây giờ tại Việt Nam, quản trị rủi ro chỉ mang tính chất riêng lẻ, chưa có sự liên kết với toàn hệ thống ngân hàng, và với cơ quan chính sách. Vì vậy Chính phủ phải có cơ chế giám sát ngân hàng như thế nào đặc biệt trong vấn đề cung cấp thông tin. Bản thân ngân hàng phải thận trọng hơn khi hoạt động và nên tránh những sản phẩm tài chính mới, phức tạp,” ông Thơ cho biết.

Xuất thân là hai ngân hàng nhà nước, cả Vietinbank và Agribank có vẻ như dễ dàng tìm được nguồn vốn cho việc tăng vốn điều lệ hơn so với các ngân hàng cổ phần quy mô nhỏ với vốn điều lệ thấp nhất đang là 1.000 tỷ đồng và dự định sẽ đạt mức 3.000 tỷ đồng theo quy định vào cuối năm nay. Các ngân hàng nhà nước nắm cổ phần chi phối khác tuy chưa công bố chính thức nhưng cũng đang trên đà hướng tới mức vốn điều lệ một tỷ đôla này.