Đã bắt đầu xuất hiện những“nút thắt” mới cần tiếp tục có sự linh động trong chính sách mới có thể khai thông luồng vốn.

PGS TS Trần Ngọc Thơ - Trường ĐH Kinh Tế Tp. HCM: Nghịch lý đường cong lãi suất

Cái khó của các ngân hàng hiện nay khi thực hiện cơ chế mới là các ngân hàng không huy động được vốn vì vướng lãi suất trần 10,5% - mức lãi suất được xem là không hấp dẫn đối với người gửi tiền.

Nghịch lý đường cong lãi suất một lần nữa lại diễn ra trên thị trường tiền tệ hiện nay khi lãi suất huy động ở hầu hết các kỳ hạn đều không có sự khác biệt và thường không vượt quá 10,5%/ năm.

Lẽ thường, kỳ hạn gửi càng dài thì lãi suất càng cao, nhưng hiện nay các kỳ hạn đều có mức lãi suất gần sát nhau với độ chênh lệch không đáng kể nên người gửi tiền không mấy mặn mà trong việc đem tiền gửi ở ngân hàng với kỳ hạn trung và dài hạn.

Theo tính toán của một số chuyên gia kinh tế, giá trị quà tặng khuyến mãi hay tặng tiền mà một số ngân hàng đang áp dụng chiếm khoảng 30% lãi suất huy động. Có thể hình dung đơn giản là dù cơ chế lãi suất thỏa thuận được áp dụng với các khoản vay trung dài hạn, tức là đầu ra đã mở nhưng đầu vào vẫn đóng.

Tâm lý chung là các ngân hàng gần như án binh trong tâm lý chờ tín hiệu của thị trường, tín hiệu bỏ trần lãi suất huy động 10,5% và mở rộng cơ chế thỏa thuận đối với cả vay ngắn hạn từ phía Ngân hàng nhà nước.

Hiện nay, một số ngân hàng thương mại (NHTM) thoả thuận lãi suất huy động với người dân bằng cách tặng thêm tiền cũng như áp dụng nhiều hình thức khuyến mãi khác, đã đẩy lãi suất vượt trần.

Theo nhận định của một số chuyên gia kinh tế, tài chính về việc thị trường sẽ méo mó nếu cứ duy trì cơ chế lãi suất như hiện nay. Hậu quả có thể là khi lãi suất đầu vào bị chặn ở trần 10,5% thì các ngân hàng sẽ không huy động được tiền gửi. Khi đó tiền sẽ trôi nổi bên ngoài lưu thông và gây ra lạm phát, trong khi ngân hàng không có vốn để đáp ứng nhu cầu của DN và nền kinh tế.

Có lẽ bài toán khó nhất lúc này đối với Ngân hàng nhà nước là nếu dỡ trần lãi suất huy động thì có xảy ra tình trạng các ngân hàng chạy đua để đẩy lãi suất lên cao như đã từng diễn ra năm 2008 với mức lãi suất có lúc bị đẩy lên cao kỷ lục ở con số 22% khiến các DN điêu đứng có thể sẽ bị lặp lại hay không ?

Hay việc thực hiện cơ chế lãi suất thỏa thuận có khiến chi phí sản xuất của DN đang vay vốn trung, dài hạn sẽ lại chảy vào những kênh hút vốn như bất động sản, chứng khoán...

Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển: Tiền lệ không tốt

Ngoài lãi suất huy động được niêm yết ở mức 10,49%/năm, các ngân hàng đã áp dụng chính sách khuyến mãi cộng thêm với tỷ lệ quá lớn. Cuộc đua này đang tạo ra cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng, tác động khá nhiều đến thị trường lãi suất huy động vốn.

Và vấn đề có nên bỏ trần lãi suất huy động 10,5%/năm vẫn đang còn vấn đề “nóng” thì việc không thể công khai lãi suất huy động sẽ dẫn đến tình trạng “dấm dúi” và nhiều người dân không gửi tiền vì chê lãi suất thấp.

Việc này dẫn đến ngân hàng không có vốn để cho vay. Trường hợp cho vay thì ngân hàng đành phải phải thu phí mới đủ chi phí. Như vậy vô hình trung tạo nên tiền lệ không tốt.

Chuyên gia kinh tế Lê Thẩm Dương: Phải thận trọng

Vì nếu bỏ trần lãi suất các NHTM sẽ bùng lên cuộc chạy đua lãi suất như từng diễn ra trong năm 2008. Dù rằng trần 10,5%/năm hiện nay chỉ là hình thức, chẳng ngân hàng nào áp dụng đúng mức này, nhưng đây cũng là cái “neo” để các ngân hàng xoay quanh đó mà huy động. Và như vậy, ít nhiều cũng có tác dụng ổn định thị trường tiền tệ.

Mặt khác, do các ngân hàng mới được áp dụng lãi suất thoả thuận với các khoản cho vay trung- dài hạn, trong khi lãi suất cho vay ngắn hạn- vốn chiếm phần lớn trong tổng dư nợ tín dụng- vẫn bị ràng buộc bởi trần lãi suất, nên nếu thoả thuận lãi suất huy động, vô tình sẽ đẩy thiệt thòi về phía ngân hàng.