Mấy ngày qua, các nhà đầu tư xôn xao trước thông tin ngân hàng Nhà nước đã đệ trình Chính phủ hai phương án cứng rắn: dừng hoạt động sàn vàng hoặc cho sàn vàng hoạt động nhưng nâng tỷ lệ ký quỹ lên tới 100%.


Đến nay đã có trên 20 sàn vàng cùng hàng trăm đại lý nhận lệnh ra đời. Dù chưa có thống kê chính thức, nhưng theo một con số chưa được kiểm chứng thì hiện nay có khoảng 10.000 nhà đầu tư tham gia. Khối lượng mua bán tại mỗi sàn khác nhau, song có sàn trung bình mỗi ngày đạt khoảng 300.000 lượng, có ngày lên tới 800.000 lượng, doanh số giao dịch trung bình 5.000 – 6.000 tỉ đồng/ngày. Thế nhưng, mới đây thống đốc ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu thừa nhận sàn vàng vẫn đang nằm ngoài tầm kiểm soát.
 

Chính vì hoạt động “ngoài vòng phủ sóng pháp luật” như vậy, dễ hiểu rủi ro ập xuống nhà đầu tư (có phiên 90% người kinh doanh thua lỗ) nhiều khi không phải do sự nhảy múa loạn xị của giá vàng mà do người sở hữu sàn vàng gây ra. Bởi tại nhiều sàn vàng, chủ sàn kiêm luôn chức năng “nhà cái” để thu phí giao dịch, kiêm luôn cho vay để mua bán vàng, đồng thời cũng là người được ưu tiên mua bán trước các nhà đầu tư. Một khi nhà tổ chức sàn “vừa đá bóng, vừa thổi còi” thì dễ có chuyện đẩy hết rủi ro về phía nhà đầu tư. Mỗi khi vàng biến động mạnh – lúc nhà đầu tư hy vọng dễ kiếm lời, thì sàn vàng lại “sập”, hoặc giao dịch không thực hiện được vì “các nguyên nhân khách quan”, như giải thích của các chủ sàn.
 

Có người còn quy kết sàn vàng là nơi tạo ra sân chơi cho những người thích kinh doanh kiểu đỏ đen. Có ý kiến quả quyết rằng sàn vàng không mang lại lợi ích nào cho người chơi và nền kinh tế, thậm chí làm chảy máu ngoại tệ, và một phần nguồn vốn của xã hội được đưa vào đầu cơ thay vì sản xuất kinh doanh.

 

Tuy nhiên, cần có cái nhìn khách quan và công bằng hơn đối với kênh đầu tư này. Thực tế, với sự ra đời của các sàn vàng, người dân đã có thêm nhiều lựa chọn hơn trong việc đa dạng kênh đầu tư, đa dạng công cụ đầu tư. Kênh đầu tư này không mới mẻ, ở nhiều nước giao dịch vàng trên tài khoản thường chiếm 60 – 70% tổng lượng giao dịch.
 

Ở khía cạnh khác, sàn vàng góp phần nâng tính liên thông giữa thị trường vàng trong nước với thị trường vàng thế giới. Một số ý kiến còn khẳng định rằng, các sàn vàng đúng chuẩn còn tạo ra một kênh giúp các doanh nghiệp kinh doanh vàng chủ động nguồn nguyên liệu hơn, giảm được một lượng ngoại tệ đáng kể để nhập khẩu vàng và huy động được nguồn vàng nhàn còn cất trong tủ của người dân.
 

Như vậy, nếu đột ngột đóng sập cửa sàn vàng đồng nghĩa với triệt tiêu quyền quyết định chọn hình thức đầu tư của người dân, một hoạt động kinh doanh chính đáng. Do đó, vấn đề không phải là đóng cửa sàn vàng mà là cần tạo ra hành lang pháp lý chặt chẽ để hoạt động sàn vàng đi vào nề nếp, giúp phòng ngừa và kiểm soát rủi ro.
 

Rất tiếc, dự thảo quy chế sàn vàng dù đã điều chỉnh đến 11 lần, nhưng đến nay vẫn còn tranh cãi xung quanh chuyện cơ quan nào sẽ quản lý sàn vàng. Xin khép lại bằng lời của một nhà đầu tư: chúng tôi muốn kinh doanh “lương thiện” theo luật, nhưng luật lại chưa có trong khi nhu cầu đầu tư vàng thì không thể kiềm chế.

SGTT