Sau 3 năm giữ trái phiếu chuyển đổi của Công ty CP Phát triển Nhà Thủ Đức (TDH), "trái chủ" đang phải ngậm vào "quả đắng", khi mà giá cổ phiếu TDH sụt giảm gần 50% so với mức giá chuyển đổi là trên 22.000 đồng/cổ phiếu. Cuối năm 2010, TDH đã chào bán thành công 2,08 triệu TPCĐ trong tổng số 6 triệu trái phiếu phát hành cho cổ đông hiện hữu và nhà đầu tư (NĐT) lớn. Chỉ còn khoảng hơn 10 ngày nữa, trái phiếu này sẽ đáo hạn vào ngày 17/11/2013 với tổng giá trị thu về gần 209 tỷ đồng.

Đổi hay "đòi" lại vốn?

NĐT mua vào trái phiếu được quyền chuyển đổi thành cổ phiếu với mức giá là 22.014 đồng/cổ phiếu, chỉ bằng 88% giá thị trường tại thời điểm phát hành, tương ứng 9,44 triệu cổ phiếu nếu chuyển đổi. Tuy nhiên, giá cổ phiếu của THD đang giao dịch ở mức trên dưới 12.000 đồng/cổ phiếu cho thấy sự chênh lệch về giá rất lớn, khiến NĐT không muốn chuyển đổi.

Thực tế ở mức giá trên, nếu bỏ số tiền 209 tỷ đồng, NĐT có thể mua được gấp đôi số cổ phiếu chuyển đổi là hơn 19 triệu cổ phiếu của TDH, thay vì chuyển đổi thì chứa tới 10 triệu cổ phiếu. Như vậy, có lẽ phần lớn "trái chủ" sẽ không muốn chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu, bởi quyền lợi bị thiệt hại mà sẽ "đòi" lại tiền đầu tư vào trái phiếu cả gốc lẫn lãi của THĐ.

Qua phân tích về lãi suất đầu tư vào trái phiếu so với lãi suất ngân hàng thì trái chủ vẫn bị thua lỗ. Tuy nhiên, xét trên giá trị cổ phiếu bị sụt giảm như hiện tại mà chưa biết bao giờ mới tăng về mệnh giá thì việc chuyển đổi ở thời điểm hiện tại sẽ là thiệt hại rất lớn.

Còn đối với TDT, với khoản tiền vay 209 tỷ đồng từ phát hành trái phiếu mà đầu tư vào các dự án bất động sản thì rẻ hơn rất nhiều so với vay vốn ngân hàng có lãi suất rất cao. Tuy nhiên, nếu tất cả "trái chủ" đều không đồng ý chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu, thì đây là áp lực không nhỏ đối với TDH vì phải thanh toán 253 tỷ đồng cả gốc và lãi cho "trái chủ".

Chấp nhận rủi ro

Như vậy, nếu giá cổ phiếu cao thì "trái chủ" chẳng dại gì mà không chuyển đổi, nhưng khi giá cổ phiếu sụt giảm thậm tệ, chỉ bằng hoặc nhích hơn mệnh giá, thì "trái chủ" lại có những suy nghĩ khác. Và với cả 2 trường hợp kể trên, việc đầu tư trái phiếu sẽ là "quả đắng" với nhiều người.

Vào tháng 3/2010, Công ty CP Chứng khoán Sài Gòn (SSI) đã từng phát hành 2.000 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi với lãi suất chỉ 4% cho NĐT có thời hạn trong 1 năm. Lúc chuyển đổi, giá cổ phiếu SSI xuống thấp, tất cả "trái chủ" có quyền chọn có lợi nhất cho mình là lấy lại tiền vốn gốc và lãi chứ không lấy cổ phiếu.

Cũng giống như trường hợp của TDH, khi NĐT mua trái phiếu của SSI đã kỳ vọng giá cổ phiếu trên sàn sẽ tăng lên nhờ tiềm lực của công ty. Tuy nhiên, đến ngày chuyển đổi, giá cổ phiếu bị sụt giảm khiến NĐT thay đổi quyết định của mình. Chỉ có duy nhất NĐT phải chịu "quả đắng" khi đầu tư trái phiếu REE là chuyển đổi bắt buộc, với rủi ro thị trường mà họ không biết vẫn cứ mua vào.

Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp "trái chủ" đồng ý chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu mặc dù giá cổ phiếu trên thị trường đã xuống thấp. Ví dụ như hơn 2 triệu TPCĐ do Công ty CP Tập đoàn Đức Long Gia Lai (DLG) phát hành năm 2011 đã được "trái chủ" đồng ý chuyển đổi với tỷ lệ 1:10.

Việc mua TPCĐ đôi khi phải chấp nhận rủi ro rất cao, chứ không phải lúc nào cũng mang lại mức sinh lợi cho "trái chủ". Trường hợp DN phát hành TPCĐ mà phá sản thì "trái chủ" sẽ phải gánh chịu thêm nhiều rủi ro hơn nữa. Đây là những bài học lớn về TPCĐ mà NĐT cần phải lưu tâm để tránh có cảm giác bị lừa.

Theo Sơn Long