Năm nay việc đàm phán tìm kiếm cổ đông chiến lược không thuận lợi như những năm trước. Kết quả hoạt động kinh doanh của các NHTM giảm sút, nợ xấu gia tăng cùng nhiều yếu tố khách quan từ thị trường, đang là rào cản khiến nhà đầu tư ngoại chưa tìm được tiếng nói chung với NH nội.

Bán hết room ngoại

Ngày mai 23-4, ABBank sẽ trao chứng nhận sở hữu cổ phần cho cổ đông nước ngoài là Tổ chức tài chính Quốc tế (IFC) và Maybank. Như vậy, ngoài cổ đông lớn là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tổng CTCP Xuất nhập khẩu tổng hợp (Geleximco), IFC chính thức trở thành cổ đông trọng yếu của ABBank với tỷ lệ sở hữu 10% và Maybank tiếp tục sở hữu 20% vốn điều lệ. Với sự tham gia góp vốn của IFC, vốn điều lệ của ABBank tăng từ 4.200 tỷ đồng lên 4.800 tỷ đồng.

Trong bối cảnh thị trường không thuận lợi, việc ABBank thu hút thành công nhà đầu tư nước ngoài tham gia HĐQT là điểm sáng được giới đầu tư đánh giá cao. Ngoài ABBank, IFC còn là cổ đông của VietinBank với tỷ lệ sở hữu 10%.

Trước đó, IFC đã hợp tác với nhiều NH trong các lĩnh vực tài trợ thương mại, sản phẩm cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo lãnh đạo của ABBank, tới đây IFC sẽ hỗ trợ cải thiện năng lực quản trị theo thông lệ quốc tế, năng lực xử lý nợ xấu và tiếp tục hỗ trợ khoản tài trợ thương mại và các lĩnh vực khác.

Thực tế từ năm ngoái, một số NHTMCP đã lên kế hoạch tăng vốn từ việc bán cổ phần cho nhà đầu tư ngoại. Cụ thể, tại ĐHCĐ năm ngoái của Sacombank, các cổ đông đã nhất trí thông qua chủ trương chọn lọc đối tác chiến lược nước ngoài tham gia vốn của NH với tỷ lệ nắm giữ cổ phần tối đa 15% vốn điều lệ.

Tuy nhiên, do kế hoạch này chưa thực hiện được nên ngày 25-4 tới, tại ĐHCĐ thường niên 2013, Sacombank sẽ tiếp tục thông qua tờ trình đề nghị ĐHCĐ tái xác nhận về mặt chủ trương chuyển nhượng tối đa lên đến 20% vốn điều lệ cho đối tác chiến lược nước ngoài giai đoạn 2012-2015.

Nguồn lực thực hiện dựa vào bán cổ phiếu quỹ, phát hành cổ phiếu riêng lẻ và (hoặc) từ nguồn khác phù hợp theo quy định pháp luật. Sacombank cũng đề xuất chủ trương chốt tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài đối với cổ phiếu STB của Sacombank ở mức 10% vốn điều lệ, cho đến khi tìm được đối tác nước ngoài phù hợp để thực hiện chuyển nhượng tối đa lên 20%.

Năm ngoái, DongA Bank có kế hoạch tăng vốn từ 5.000 tỷ đồng lên 6.000 tỷ đồng từ phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Nhưng kế hoạch này được dời sang năm nay.

Ông Trần Phương Bình, Tổng giám đốc DongA Bank, cho biết vừa qua nhiều NHTM nội địa đề nghị sáp nhập với DongA Bank nhưng NH chưa có kế hoạch. Về đối tác chiến lược nước ngoài, DongA Bank cũng không vội vàng. Bởi lẽ các NH nước ngoài mua cổ phần NH Việt Nam chủ yếu muốn chi phối mạng lưới bán lẻ và thị phần khách hàng của NH nội.

Cửa khó với NH yếu

Hiện nay các NHTMCP nhỏ nằm trong diện phải tái cơ cấu theo yêu cầu của NHNN được khuyến khích tìm kiếm đối tác chiến lược trong và ngoài nước để bán cổ phần, giúp tăng năng lực tài chính và nhanh chóng xử lý những tồn tại yếu kém.

Trong danh sách 4 NHTM nằm trong diện tái cơ cấu cuối năm 2012, hiện mới có TrustBank chính thức công bố tìm được đối tác chiến lược trong nước, 3 NH còn lại đang trong quá trình tìm kiếm, đàm phán và xin phép cơ quan chức năng.

Theo một chuyên gia NH, thời điểm kinh tế khó khăn rất ít chủ doanh nghiệp nội địa có vốn lớn để đầu tư vào NH. Vì vậy, việc thu hút được nhà đầu tư nước ngoài đang là mục tiêu nhắm đến của các NHTM nhỏ. Bởi đây là đối tác chiến lược có thể giúp họ có nguồn vốn tự có lớn để tái cấu trúc tài chính yếu kém, giúp giảm nhanh nợ xấu, đồng thời thay đổi căn bản phương thức quản trị doanh nghiệp tại các NH nhỏ.

Vừa qua, NHNN đã xây dựng Dự thảo Nghị định quy định tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài, trong đó cho phép NH nước ngoài được mua tỷ lệ cổ phần ở mức trên 30%/vốn điều lệ những NH nội địa hoạt động không hiệu quả.

Tuy nhiên, theo TS. Lê Xuân Nghĩa, với diễn biến kinh tế toàn cầu sau khủng hoảng còn nhiều bất ổn, các tập đoàn tài chính nước ngoài sẽ không đầu tư vào NH trong nước bằng mọi giá, nhất là với NH nhỏ, quản trị yếu kém. Bởi lẽ, với các NH này dù NH ngoại có hỗ trợ vốn vẫn còn nhiều vấn đề về nhân sự, quản lý, kỹ thuật không dễ dàng giải quyết được ngay.

Hơn nữa, nếu đầu tư, cổ đông chiến lược muốn nắm quyền kiểm soát, trong khi các NHTM nhỏ không muốn bị cổ đông ngoại chi phối, nhất là nếu bán cổ phần cho đối tác ngoại phải chấp nhận bị ép với giá rẻ. Vì thế đầu tư vào ngành NH, nhà đầu tư ngoại sẽ ưu tiên những NHTM có sức khỏe tốt, có thị phần, mạng lưới rộng khắp và tỷ lệ nợ xấu thấp, hơn là đầu tư vào các NHTM nhỏ, yếu kém.

Theo Thanh Như