Khi đầu tư vào cổ phiếu trên thị trường chứng khoán nhà đầu tư kỳ vọng vào 2 nguồn lợi nhuận là cổ tức (dividend) và lợi nhuận chênh lệch tù việc bán cổ phiếu (capital gain). Tuy nhiên do thị trường chứng khoán suy giảm, giá cổ phiếu phần lớn giảm từ 40% - 60% trong năm 2011, khoản lợi nhuận từ chênh lệch giá hoàn toàn không có. Ngược lại tài khoản của nhà đầu tư đều suy giảm theo giá cổ phiếu. Do đó, trông đợi vào cổ tức là tâm lý của hầu hết các nhà đầu tư trong mùa đại hội cổ đông năm nay.

Đại hội cổ đông là nơi sẽ thông qua các kế hoạch trả cổ tức hàng năm bao gồm tỷ lệ chi trả, hình thức (bằng tiền hoặc cổ phiếu), thời gian chi trả. Đó là lý do khiến nhiều đại hội cổ đông năm nay nóng chuyện cổ tức.

“Nhà đầu tư thường không quan tâm đến các báo cáo được trình bày tại ĐHCĐ, điều mà chúng tôi quan tâm là tỷ lệ cổ tức được chia tỷ lệ bao nhiêu, hình thức thế  nào” – một nhà đầu tư phát biểu tại đại hội cổ đông một công ty chứng khoán.

Tuy nhiên không phải công ty nào cũng có lợi nhuận để chi trả cổ tức cho cổ đông. Thống kê cho thấy có khoảng 100 doanh nghiệp niêm yết trên hai sàn có lợi nhuận âm trong năm 2011. Điều này có nghĩa là hàng vạn cổ đông của các công ty sẽ không có cơ hội nhận cổ tức.

Trong khi đó một số doanh nghiệp có lợi nhuận chỉ chi trả một tỷ lệ  cổ tức vừa phải và giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư cho các năm sau hoặc để ‘dự phòng’ trong trường  hợp công ty bị lỗ trong các năm tới.

Tại đại hội cổ đông của VietinbankSC, Ông Đỗ Linh Phương, Tổng giám đốc công ty cho biết: chúng tôi có thể trả hết lợi nhuận cho cổ đông sau khi đã trích lập các quỹ theo quy định nhưng điều này không mang lại lợi ích cho cổ đông trong dài hạn. Công ty cần nguồn lực để nắm bắt cơ hội trong năm 2012, đó chính là đồng vốn, nếu chi trả hết phần lợi nhuận vô hình chung tự làm giảm đi nguồn lực và sẽ không tận dụng được cơ hội.

Cũng theo ông Phương, các công ty lớn trên thế giới không thực hiện chính sách trả toàn bộ lợi nhuận làm ra cho cổ đông. Ví dụ như Microsoft dù thừa khả năng trả cổ tức nhưng trong một thời gian dài từ năm 1995 - 2000 công ty này đã không trả cổ tức cho cổ đông.

Ông Nguyễn Thạc Kim, Tổng giám đốc của Vinaconex 1, cho biết: Dự kiến năm 2012 công ty sẽ trả cổ tức 20% và giữ lại hơn 36 tỷ đồng lợi nhuận chưa phân phối là để đề phòng năm 2012, năm 2013 kinh tế sẽ còn khó khăn, nếu tình hình quá khó khăn công ty sẽ trích lợi nhuận này để chia cho cổ đông.

Ngoài ra, nếu thị trường bất động sản tiếp tục khó khăn kéo dài thì khả năng đến quý 3 năm 2012 VC1 có khả năng rơi vào tình trạng thiếu vốn đầu tư, do đó, khoản lợi nhuận này rất cần thiết để bổ sung vào vốn lưu động của công ty.

Trả cổ tức ở tỷ lệ cao hay thấp thực ra là bài toán cân bằng giữa lợi ích ngắn hạn và lợi ích dài hạn của các cổ đông. Một tỷ lệ cổ tức cao sẽ làm hài lòng nhà đầu tư đặc biệt trong bối cảnh giá cổ phiếu suy giảm, giúp họ tiếp tục gắn bó với công ty. Điều này còn làm tăng mức hấp dẫn của cổ phiếu trên thị trường. Nhưng giữ lại lợi nhuận chưa phân phối ở mức cao sẽ làm tăng sức mạnh tài chính của công ty, giảm khả năng vay nợ. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh lãi suất cho vay cao như hiện nay.

An Huy