Với kết quả đầu tư kém cỏi, mức chiết khấu quá lớn giữa giá trị tài sản ròng và thị giá chứng chỉ niêm yết, sức ép đối với ban lãnh đạo quỹ chắc chắn sẽ rất lớn.

Theo thông báo hôm 29-12 vừa qua, 3 quỹ do công ty VFM quản lý là VFMVF1, VFMVFA, VFMVF4 sẽ tổ chức đại hội nhà đầu tư từ ngày 20-3-2012 tới 27-3-2012. Đại hội nhà đầu tư lần này mang một sắc thái hoàn toàn khác những năm trước, khi khung pháp lý cho quỹ mở đã được ban hành.

Sức ép của cổ đông đối với kết quả kinh doanh không được tốt và đặc biệt là mức chiết khấu rất cao giữa giá trị tài sản ròng của quỹ với giá đang giao dịch hàng ngày trên sàn niêm yết đã có từ lâu.

Nhà đầu tư buộc phải chấp nhận một thực tế là các quỹ đầu tư đang bị thị trường định giá rất thấp vì đặc thù của hình thức quỹ đóng. Điều này sẽ khó được chấp nhận trong năm tới khi quỹ dạng đóng sẽ được phép chuyển đổi thành quỹ dạng mở.

Tính đến ngày 29-12, giá chứng chỉ quỹ VFMVFA chỉ còn 4.900 đồng. Giá trị tài sản ròng của quỹ này tính đến 15-12 là 7.216 đồng/chứng chỉ. Như vậy, thị trường đang chiết khấu xấp xỉ 32,1%. Tương tự, chứng chỉ quỹ VFMVF1 đang có giá 6.600 đồng, tương đương mức chiết khấu 48,6%. Chứng chỉ quỹ VFMVF4 bị chiết khấu 44,2%.

Mức chiết khấu này có nghĩa là tổng tài sản của quỹ, thường bao gồm chứng khoán các loại và tiền mặt quy theo giá thị trường chia cho tổng khối lượng chứng chỉ quỹ phát hành cao hơn mức tương ứng so với giá chứng chỉ đang giao dịch.

Một suy luận đơn giản là nếu mua chứng chỉ quỹ trên sàn và quỹ giải thể, nhà đầu tư sẽ nhận được phần tiền đúng bằng giá trị tài sản ròng hiện có. Như vậy đương nhiên mức lợi nhuận sẽ bằng đúng phần chênh lệch.

Tuy nhiên điều này không hề dễ dàng vì quỹ đóng hiện tại không cho phép cổ đông thoái vốn bất kỳ lúc nào, mà chỉ đến khi quỹ giải thể theo quy định của quỹ lúc thành lập. Đây là hạn chế cơ bản của hình thức quỹ đóng, nên thị trường mới định giá thấp như vậy.

Ngược lại, với hình thức quỹ mở, cổ đông được phép rút theo quy định của điều lệ quỹ. Lợi thế này khiến mức chiết khấu giữa giá trị tài sản ròng trên mỗi chứng chỉ quỹ rất thấp so với giá chứng chỉ quỹ giao dịch hàng ngày.

Đã có trường hợp tổ chức đầu tư nước ngoài nhìn thấy triển vọng trên đối với một số quỹ đầu tư trong nước và đang niêm yết ở thị trường quốc tế thực hiện chiến thuật "kền kền xẻ thịt”. Các quỹ "kền kền” sẽ tiến hành thâu tóm chứng chỉ quỹ trên sàn niêm yết để đạt đến một tỉ lệ đủ lớn, triệu tập đại hội cổ đông bất thường và biểu quyết thông qua việc giải thể quỹ.

Các công ty quản lý quỹ tại Việt Nam đã phải thực hiện nhiều biện pháp kỹ thuật để phòng vệ, như tăng cường mua lại chứng chỉ quỹ, vận động các nhà đầu tư lớn phản đối kế hoạch trên. Trường hợp này e rằng sẽ khó lặp lại khi chính các cổ đông của quỹ đứng trước khả năng chuyển đổi từ quỹ đóng sang quỹ mở.

Cơ hội lúc này mở rộng với tất cả các cổ đông, chứ không chỉ với những quỹ "kền kền”. Liệu công ty quản lý quỹ có cưỡng lại được ý muốn của đa số cổ đông yêu cầu chuyển từ quỹ đóng sang quỹ mở? Không khó để lường trước khả năng này sẽ được đặt ra một cách nghiêm túc tại đại hội nhà đầu tư tới đây, vì chính các cổ đông cũng không muốn chứng kiến mức chiết khấu quá cao như vậy.

Hiện tại việc chuyển đổi này vẫn chưa rõ ràng vì các quy định cụ thể chưa được ban hành chính thức. Tuy nhiên, các phát ngôn của lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán nhà nước đều khẳng định sẽ cho phép các quỹ chuyển đổi, như một giải pháp trung gian nhằm hạn chế áp lực bán ra của các quỹ khi đến hạn giải thể.

Tuy nhiên, câu hỏi là liệu các quỹ đóng đang niêm yết hiện tại sẽ chuyển sang quỹ mở hay giải thể luôn là câu hỏi chưa thể trả lời. Đơn giản vì hai hình thức này cũng không khác biệt là mấy, khi các quỹ đều đang đi vào giai đoạn cuối hoạt động.

Cũng có thể nhà đầu tư muốn giải thể luôn quỹ cho thuận tiện vì nếu chuyển sang quỹ đóng, đằng nào quỹ cũng phải chuẩn bị cho kế hoạch rút vốn của cổ đông.

Có thể nói năm 2012 sẽ là năm có nhiều chấn động lớn trong hoạt động của các quỹ đóng niêm yết. Dù có chuyển đổi mô hình hay không thì các quỹ cũng phải chuẩn bị cho một sự thay đổi mang tính đột biến.

Tiền mặt là vấn đề phải ưu tiên trong cả hai trường hợp. Kế đến là sự cơ cấu lại danh mục đầu tư, giảm bớt tỉ trọng vào các loại chứng khoán kém thanh khoản, đặc biệt là danh mục chứng khoán chưa niêm yết.

Theo Trọng Nghĩa
Báo Đại đoàn kêt