Thị trường (TT) chứng khoán (CK) Việt Nam đã trải qua 10 năm tuổi, cùng với sự phát triển của TT, thì tình trạng vi phạm pháp luật về CK cũng ngày một gia tăng, có những loại “vi phạm pháp luật trở nên phổ biến, công khai”. Xung quanh vấn đề này, PV đã có cuộc trao đổi với ông Quách Đức Pháp – Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư (NĐT) tài chính (VAFI).

- Thưa ông, những vi phạm nào trên TTCK Việt Nam mà ông cho là nghiêm trọng nhất?

- Có rất nhiều vi phạm, tuy nhiên, theo tổng kết của VAFI, có 3 loại vi phạm mang tính nghiêm trọng nhất. Thứ nhất, có hiện tượng gian lận báo cáo tài chính, làm đẹp báo cáo tài chính từ một số Ban quản lý DN nhằm các mục tiêu như để dễ dàng thuận tiện trong huy động vốn, bán cổ phần theo giá ảo cho cổ đông nội bộ, tạo thành tích giả để lên chức cao hơn hoặc để tồn tại mặc dù DN đang kinh doanh thua lỗ…; thứ hai, đó là các kiểu làm giá CK.

Đó là sự cấu kết của một số “đội lái” với một số nhân viên công ty CK, thậm chí, trong một số trường hợp cấu kết với cả ban quản trị DN; thứ ba, các công ty CK triển khai hoặc trợ giúp triển khai những sản phẩm CK mà pháp luật hiện hành chưa quy định cụ thể và chưa có những chế tài cụ thể để cho việc triển khai được lành mạnh cho TT, cụ thể: pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể và chế tài để các công ty CK cho NĐT trực tiếp vay tiền mua CK, nhưng trên thực tế, bằng nhiều phương thức lách léo, công ty CK cho NĐT vay vô tội vạ với tỷ lệ tiền vay có thời điểm gấp 5 lần vốn tự có của NĐT, hay như việc triển khai bán khống dưới nhiều hình thức…

Thực ra, VAFI và báo chí đã nói rất nhiều đến tác hại của việc chơi CK từ việc sử dụng “đòn bẩy” tài chính, nó chẳng những làm cho người đi vay bị thua lỗ, phá sản mà còn làm cho TTCK trở nên bất ổn nhiều lần, làm cho hàng vạn NĐT bị thua lỗ mặc dù họ không đi vay mượn, làm hủy hoại phong trào đầu tư lâu dài và kích thích phong trào đầu tư ngắn hạn và chụp giựt.

Đáng buồn là những vi phạm pháp luật nói trên đã trở thành phổ biến, tất cả TT đều biết và dường như nó trở thành bình thường, UBCKNN thì làm ngơ và chưa có những giải pháp gì để khắc phục tình trạng này…

- Theo ông, đâu là nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh các vi phạm naỳ?

- Đó là định tội danh chưa cụ thể rõ ràng, nhiều tội danh chưa rõ mà chỉ nói chung chung; thêm vào đó là cơ chế xử phạt còn nhiều hạn chế. Phạt chưa nghiêm, mức xử phạt thấp. Thậm chí, có tình trạng cơ chế xin cho trong xử phạt; người vi phạm không sợ sự trừng phạt của pháp luật vì cơ chế xử nhẹ hoặc nếu có xử thì người vi phạm không bị mất quyền lợi gì mà chỉ xử phạt công ty thôi.

Một nguyên nhân nữa, theo tôi là việc ban hành các sản phẩm CK từ UBCKNN còn rất chậm chạp. 10 năm qua không có sản phẩm mới nên đã không phù hợp với đòi hỏi từ TT, từ đó những sản phẩm vốn có của TTCK tự phát hoạt động và phát triển. Tuy nhiên bất kỳ TTCK nào trên thế giới đều có những chế tài rất cụ thể đối với từng lọai sản phẩm CK nhằm bảo đảm cho TTCK phát triển.

- Vậy có cách nào để giảm thiểu tình trạng vi phạm pháp luật về CK, thưa ông?

- Theo tôi, UBCKNN phải nhanh chóng ban hành những giải pháp mới hữu hiệu, những sản phẩm CK mang tính thông lệ và thuộc về bản chất tồn tại của TTCK để ngăn chặn tình trạng sử dụng đòn bẩy tài chính, bán khống bừa bãi như hiện nay…

Mặt khác, về mặt pháp luật, cần định tội danh cụ thể, tương ứng với từng tội danh là những hình phạt thích đáng; cơ chế phạt cần phải đổi mới theo hướng: Người vi phạm pháp luật gây thiệt hại cho TT thì phải bị tịch thu các khoản lời bất chính, phải bồi thường cho những người bị hại và bị phạt hoặc bị xử lý hình sự; cũng cần phải định danh những tội danh nguy hiểm đối với hoạt động của TTCK để từ đó có những chế tài mạnh nhằm ngăn chặn những vi phạm nguy hiểm xảy ra với TTCK.

- Xin cám ơn ông.

Theo Thanh Thanh
Báo Pháp Luật