Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD) đang lấy ý kiến thành viên thị trường cho Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế hoạt động bù trừ và thanh toán chứng khoán. Nhiều điểm mới trong dự thảo này có khả năng sẽ tháo gỡ các nút thắt trên thị trường từ trước đến nay, như việc chốt thời gian thanh toán sớm hơn, kiểm soát chặt chẽ đến từng tài khoản NĐT, CTCK mở thêm tài khoản thanh toán chứng khoán chưa niêm yết…

Bán khống: sẽ bị giám sát chặt chẽ

Điểm nổi bật đầu tiên của Dự thảo là quy định tại Điều 6 về đối chiếu và xác nhận giao dịch, trong đó nêu rõ "VSD thực hiện thông báo kết quả giao dịch, thông báo các tài khoản của NĐT thực hiện giao dịch khi chưa có chứng khoán cho các thành viên bằng văn bản hoặc file dữ liệu". Nội dung này có thể hiểu được là, VSD sẽ thực hiện giám sát đến từng tài khoản giao dịch thay vì chỉ quản lý đơn thuần số liệu bù trừ của giao dịch tài khoản tổng như hiện nay.

Ông Dương Ngọc Tuấn, Phó giám đốc VSD cho biết, nội dung này của Dự thảo được xây dựng trên cơ sở hệ thống lưu ký mới được đưa vào hoạt động, theo đó, VSD sẽ đủ khả năng kiểm soát sở hữu đến từng tài khoản, giám sát được tài khoản của bất cứ NĐT nào, mở tại CTCK nào khi thực hiện bán chứng khoán mà không sở hữu. Tiện ích mới này, theo ông Tuấn, sẽ góp phần kiểm soát tốt hơn việc các CTCK thực hiện tuân thủ quy định về giao dịch chứng khoán trên thị trường.

Theo ghi nhận của ĐTCK, hiện tại, để đáp ứng nhu cầu của bộ phận khách VIP, một số CTCK đã cho phép khách hàng bán chứng khoán ngày T+1, T+2, T+3 với các giao dịch chứng khoán có thời gian thanh toán T+3. Dù ở Việt Nam, đây vẫn là nghiệp vụ "chưa được phép", nhưng với một số thị trường như là Hàn Quốc, Singapore, NĐT vẫn được bán khi xác nhận giao dịch mua được thực hiện, dù giữa các CTCK chưa thực hiện thanh toán bù trừ.

Rút ngắn thời gian thanh toán

Điểm nổi bật thứ hai của Dự thảo là quy định liên quan đến thời gian chốt số dư tiền trên tài khoản thanh toán. Theo đó, Điều 10, Dự thảo quy định, thời điểm chốt số dư tài khoản tiền gửi thanh toán bù trừ giao dịch chứng khoán niêm yết là 14h30 ngày T+2 đối với giao dịch có thời gian thanh toán T+3, 9h ngày thanh toán đối với giao dịch có thời gian thanh toán T+1. So với quy định cũ, thời gian chốt số dư tiền gửi trên tài khoản thanh toán đã được rút ngắn đáng kể. Cụ thể, theo quy chế hiện hành, thời điểm chốt số dư tiền trên tài khoản thanh toán là 11h ngày thanh toán.

Ông Tuấn cho biết, đây là nội dung sửa đổi theo ý kiến đóng góp của nhiều thành viên lưu ký. Với việc rút ngắn thời gian chốt số dư thanh toán tiền mặt trên tài khoản thanh toán, việc thực hiện thanh toán bù trừ sẽ diễn ra nhanh hơn, ngay sáng ngày T+3 thay vì phải chờ đến cuối ngày T+3 như hiện nay. Tuy nhiên, ông Tuấn cũng lưu ý rằng, việc rút ngắn thời gian thanh toán không đồng nghĩa với việc rút ngắn thời gian để NĐT có thể thực hiện giao dịch chứng khoán.

Ông Tuấn cho biết, với một số quốc gia, thời gian thanh toán vẫn là T+2, T+3 nhưng khách hàng vẫn có thể giao dịch ngày T+1, T+2, vì cái đó thuộc về cơ chế quản lý giao dịch. Cùng với việc rút ngắn thời gian chốt số dư tiền tài khoản thanh toán, thời gian CTCK, thành viên lưu ký nộp hồ sơ sửa lỗi cũng theo đó được rút ngắn.

Rộng cửa cho giao dịch OTC?

Bên cạnh 2 điểm nổi bật trên, Dự thảo cũng có một điểm mới liên quan đến thị trường cổ phiếu chưa niêm yết. Cụ thể, tại Điều 2, Dự thảo, bên cạnh yêu cầu chỉ tách tài khoản tiền gửi thanh toán của NĐT trong nước, nước ngoài và của chính thành viên như quy định cũ thì VSD còn yêu cầu phải tách thêm các loại tài khoản này cho từng thị trường niêm yết và chưa niêm yết.

Việc quy định các thành viên phải tách biệt tài khoản chứng khoán niêm yết và chưa niêm yết gợi mở một hướng mới: cho phép thực hiện các giao dịch chứng khoán chưa niêm yết (OTC) tại CTCK, sau đó báo kết quả giao dịch về Trung tâm Lưu ký. Làm như vậy sẽ hạn chế rủi ro trên thị trường cổ phiếu tự do và tăng thanh khoản cho thị trường này.

Với việc giao dịch điện tử ngày càng phát triển, VSD cũng đặt yêu cầu CTCK lập phiếu lệnh và đóng dấu treo của chính CTCK để đảm bảo tính chính xác của các lệnh. Một điểm mới nữa trong quy định liên quan đến Quỹ hỗ trợ thanh toán, thành viên lưu ký sẽ được nhận hỗ trợ thanh toán từ Quỹ này nếu số tiền mất khả năng thanh toán dưới 20 tỷ đồng hoặc tổng số tiền mất khả năng thanh toán của các thành viên trong ngày không quá 20 tỷ đồng. Tức là nâng mức hỗ trợ lên gấp hai lần so với quy định cũ là thành viên lưu ký sẽ được nhận hỗ trợ thanh toán nếu số tiền thiếu hụt không quá 10 tỷ đồng.

Dự thảo sửa đổi, bổ sung quy chế về thanh toán bù trừ thanh toán chứng khoán đang thu hút sự chú ý của các thành viên lưu ký. Đại diện CTCK Sài Gòn - Hà Nội cho biết, hiện DN này đang thực hiện kết nối thử nghiệm lưu ký một cấp với VSD. Những sửa đổi của quy trình thanh toán sẽ hỗ trợ NĐT tốt hơn. Ông Trần Nam Sơn, Giám đốc pháp chế, CTCK An Bình cho rằng, việc chốt thời gian thanh toán vào ngày T+2 có thể giúp việc giao dịch của NĐT được sớm hơn. Khi mọi quy định rõ ràng, minh bạch sẽ giúp NĐT có một môi trường đầu tư bình đẳng hơn, nhất là trong thời gian gần đây, có một số CTCK cạnh tranh không lành mạnh bằng việc cho phép NĐT bán T+1, T+2…

Theo Hoàng Kim - Nguyên Thành
Đầu tư chứng khoán

• TP. HCM: Đầu tư 5.300 tỷ đồng xây dựng cầu Cần Giờ thay phà Bình Khánh   (2017-04-13 06:25:20)
• Đề xuất Tp.HCM có đặc khu kinh tế, được thuê đất 99 năm   (2016-01-05 07:04:15)
• Du lịch Cần Giờ – điểm hẹn lý tưởng cho ngày cuối tuần ở Sài Gòn   (2016-01-01 09:20:06)
• "Thị trường BĐS tiếp tục ấm dần, giá bán sẽ nhích lên"   (2014-05-30 09:04:13)
• Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 30/05   (2014-05-30 09:03:15)
• Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 29/05   (2014-05-29 11:21:19)
• Công ty chứng khoán nhận định thị trường ngày 29/5   (2014-05-29 09:27:07)
• Chứng khoán Phố Wall đạt tăng trưởng lợi nhuận 175% nhờ rót tiền tự doanh đúng lúc   (2014-04-14 10:05:08)
• Nhiều doanh nghiệp hé lộ kết quả kinh doanh quý 1   (2014-04-14 10:04:18)
• Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 08/04   (2014-04-08 08:21:18)