Việc này không có gì đáng nói nếu như giá chào bán riêng lẻ không phải là mức giá cực kỳ ưu đãi, chứ không phải mức giá thỏa mãn yêu cầu tối đa thặng dự vốn cho DN, một trong những mục tiêu quan trọng nhất của hoạt động phát hành.

Cổ phiếu PVA của CTCP Xây dựng Dầu khí Nghệ An đang được giao dịch với giá 67.000 đồng/CP (ngày 3/8). Nhưng thời điểm cuối tháng 7, PVA đã hoàn thành xin ý kiến cổ đông thông qua phương án điều chỉnh tăng vốn điều lệ từ 100 tỷ đồng lên 600 tỷ đồng, theo đó sẽ chào bán cho đối tác chiến lược 17,5 triệu cổ phần, với giá 12.000 đồng/CP, cao hơn giá trị sổ sách của Công ty thời điểm 31/1/2010 là 11.662 đồng/CP.

Đối tác chiến lược được mua cổ phiếu PVA gồm: Công ty TNHH Vietnam Invsetment partners, là đối tác góp 48% vốn cùng PVA thực hiện và khai thác dự án Khu công nghiệp Hoàng Mai, mua 5 triệu cổ phần; Công ty VIP LLC (Anh quốc) mua 1 triệu cổ phần; CTCP Chứng khoán Dầu khí (hiện sở hữu 250 cổ phần PVA) mua 1,8 triệu cổ phần; Công ty TNHH Đầu tư và phát triển bất động sản PDIC mua 2,2 triệu cổ phần. Còn lại 7,5 triệu cổ phần, ĐCHĐ PVA ủy quyền cho HĐQT chủ động tìm kiếm lựa chọn và phân phối cho đối tác chiến lược phù hợp. Theo phương án này thì cổ đông hiện hữu được mua bằng mệnh giá, với tỷ lệ 1:3,2.

Theo kế hoạch sản xuất - kinh doanh năm 2010 của PVA, lợi nhuận sau thuế năm 2010 dự kiến là 72,09 tỷ đồng, tỷ lệ chia cổ tức 12%. Khi Công ty điều chỉnh tăng vốn điều lệ lên 600 tỷ đồng, thay vì 500 tỷ đồng thì tỷ lệ cổ tức có thể giảm xuống 10%, nhưng mức giá phát hành 12.000 đồng/CP vẫn được cho là mức giá an toàn cho cổ đông chiến lược, ngay cả khi bị hạn chế chuyển nhượng 1 năm theo Nghị định 01/2010/NĐ-CP về chào bán cổ phần riêng lẻ.

Một trường hợp khác là CTCP Tasco (HUT) đã quyết định chào bán cổ phần cho cổ đông chiến lược là Tập đoàn Phát triển nhà và đô thị Việt Nam (1 triệu cổ phần) và SSI, Quản lý quỹ SSI, CTCP đầu tư bất động sản SSI 2,25 triệu cổ phần, với giá 14.000 đồng/CP. Tại thời điểm HĐQT HUT có nghị quyết về vấn đề này ngày 16/4/2010, cổ phiếu HUT đang giao dịch ở mức giá 56.300 đồng/CP, tương đương 34.300 đồng/CP sau khi cổ đông hiện hữu hưởng quyền mua theo tỷ lệ 1:1, với giá 10.000 đồng/CP. Đầu tháng 8, HUT đấu giá thành công 4,1 triệu cổ phần, với giá 22.307 đồng/CP.

Ở nhiều công ty, kế hoạch phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ được chia làm nhiều phần. Riêng phần phát hành cổ phiếu cho đối tác chiến lược thường lấy giá đấu bình quân ra công chúng hoặc giá giao dịch bình quân tại ngày chốt danh sách có chiết khấu để xác định giá bán. Việc ấn định giá bán chỉ bằng một nửa so với giá thị trường, với lượng lớn cổ phiếu cho cổ đông chiến lược như PVA hay HUT, mà trong các văn bản công bố công khai không đưa ra những lý do thuyết phục, không khỏi khiến các cổ đông bên ngoài nghi ngờ về tính khách quan của việc lựa chọn cổ đông chiến lược.

Để lách quy định hạn chế chuyển nhượng 1 năm khi phát hành cổ phiếu riêng lẻ, một số DN chọn hình thức phát hành riêng lẻ trái phiếu chuyển đổi.

Theo ông Lê Đạt Chí, Trưởng bộ môn Đầu tư tài chính, Đại học Kinh tế TP. HCM, nhận thức của NĐT về tác động của trái phiếu riêng lẻ đến giá cổ phiếu còn hạn chế. NĐT thường không để ý đến các điều khoản trong phát hành như trái phiếu có thể được chuyển đổi trước thời hạn hay thay vì nói giá chuyển đổi thì phương án phát hành thường nói về tỷ lệ chuyển đổi… Những điều khoản này giúp người mua trái phiếu chuyển đổi được hưởng lợi như chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu đưa vào giao dịch trước thời hạn một năm, mua cổ phiếu với giá thấp mà không bị cổ đông hiện hữu phản ứng. Trong trường hợp DN bán trái phiếu chuyển đổi với mức giá chuyển đổi quá thấp so với giá thị trường thì cổ đông hiện hữu là người thiệt thòi.

Như trường hợp KSS phải hủy bỏ phương án bán trái phiếu chuyển đổi với giá bằng mệnh giá cổ phiếu là một ví dụ. Ví dụ khác là việc phát hành riêng lẻ trái phiếu chuyển đổi của một công ty thép niêm yết với giá chuyển đổi thấp và đối tác được quyền mua chính là một số cổ đông lớn. Chính vì thế, các cổ đông này đã bán cổ phiếu của công ty trên sàn niêm yết với giá cao để lấy vốn mua trái phiếu chuyển đổi với giá thấp.

Câu chuyện phát hành riêng lẻ cổ phiếu và trái phiếu chuyển đổi đang là vấn đề thời sự với không ít bức xúc của nhà đầu tư trên thị trường. Bởi lẽ, việc lựa chọn đối tác phát hành và thời điểm chốt danh sách phát hành để xác định mức giá tùy thuộc vào trách nhiệm của ban lãnh đạo DN nhằm tối đa hóa lợi ích cho DN. Lợi ích cụ thể ở đây là huy động vốn đầu tư. Nếu ban lãnh đạo không đồng thời là cổ đông lớn chiếm cổ phần chi phối thì quyền lợi của DN rất dễ bị xem nhẹ so với quyền lợi của một nhóm cổ đông có phần trong phát hành riêng lẻ.

Theo Thành Nam
Đầu tư chứng khoán

• TP. HCM: Đầu tư 5.300 tỷ đồng xây dựng cầu Cần Giờ thay phà Bình Khánh   (2017-04-13 06:25:20)
• Đề xuất Tp.HCM có đặc khu kinh tế, được thuê đất 99 năm   (2016-01-05 07:04:15)
• Du lịch Cần Giờ – điểm hẹn lý tưởng cho ngày cuối tuần ở Sài Gòn   (2016-01-01 09:20:06)
• "Thị trường BĐS tiếp tục ấm dần, giá bán sẽ nhích lên"   (2014-05-30 09:04:13)
• Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 30/05   (2014-05-30 09:03:15)
• Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 29/05   (2014-05-29 11:21:19)
• Công ty chứng khoán nhận định thị trường ngày 29/5   (2014-05-29 09:27:07)
• Chứng khoán Phố Wall đạt tăng trưởng lợi nhuận 175% nhờ rót tiền tự doanh đúng lúc   (2014-04-14 10:05:08)
• Nhiều doanh nghiệp hé lộ kết quả kinh doanh quý 1   (2014-04-14 10:04:18)
• Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 08/04   (2014-04-08 08:21:18)