“Em kiếm cái chứng minh thư nào đó rồi mở nhanh cho anh để còn giao dịch. Khách VIP mà còn bắt đi mượn giấy tờ của người khác để làm thủ tục thì anh chuyển sang đây làm gì!”

Trên đây là phần trả lời của một nhà đầu tư VIP khi nhân viên môi giới đề nghị anh này mượn giấy tờ của người thân để làm thủ tục mở tài khoản. Những yêu cầu như vậy của khách hàng thường xảy ra trong ngành chứng khoán.

Anh Tuấn – nhân viên môi giới của một công ty chứng khoán lớn tại Hà Nội không ít lần phải làm thủ tục mở tài khoản mới cho khách hàng mà chủ nhân không có mặt. Để hoàn tất các giấy tờ cần thiết, môi giới này phải ký thay khách hàng.

Điều đáng nói nhất là người đứng tên của tài khoản này không hề biết gì về việc mình "sở hữu" một tài khoản chứng khoán trị giá hàng tỷ đồng và thực hiện nhiều giao dịch “khủng” trên thị trường.

Môi giới này tiết lộ, việc khách hàng mở tài khoản đứng tên người khác là phổ biến tại tất cả các công ty chứng khoán. Lý do là theo quy định hiện hành một nhà đầu tư chỉ được mở một tài khoản giao dịch trong khi nhu cầu của khách hàng cần có nhiều tài khoản để tránh quy định cấm mua bán cùng một loại cổ phiếu trong phiên. “Ngay cả nhà đầu tư bình thường đã có vài cái chứ không nói gì đến khách VIP”, Tuấn tiết lộ.

Đối với các nhà đầu tư bình thường, việc mở tài khoản diễn ra nghiêm túc hơn với ít biệt lệ về thủ tục: Các giấy tờ được mượn từ người trong gia đình và hợp đồng có chữ ký cũng như giấy ủy quyền. Còn riêng với khách VIP, các thủ tục được giảm thiểu tối đa.

Nhân viên môi giới sẽ tìm cách mượn giấy tờ giúp hoặc đến địa chỉ những người mà khách hàng nhờ để làm thủ tục. Thậm chí có trường hợp khẩn cấp, đại diện của công ty chứng khoán còn lấy tên một người quen của mình để mở tài khoản trước giúp khách hàng chơi chứng khoán khẩn cấp trong phiên rồi hoàn thiện các thủ tục sau.

Bà Phương Hoàng Lan Hương, Tổng giám đốc Trung tâm Lưu ký chứng khoán tiết lộ, thông tin về tài khoản của các nhà đầu tư cực kỳ lộn xộn và thiếu tính chính xác. Đại diện của cơ quan quản lý còn cho biết, việc mở tài khoản tại các công ty chứng khoán rất lỏng lẻo. Có đơn vị còn cho phép dùng cả bằng lái xe để mở tài khoản mà điều này là không được phép.

Nguồn tin khác từ Trung tâm Lưu ký cho biết, một số trường hợp thậm chí còn cho khách hàng mở tài khoản trên cùng một chứng minh thư nhân dân hoặc hộ chiếu nhưng thay đổi một số chi tiết để không bị trùng khớp hoàn toàn về thông tin.

Phó tổng giám đốc phụ trách môi giới của một công ty chứng khoán tại TP HCM nhận xét: “Quản lý thông tin tài khoản chứng khoán giờ rất giống quản lý thuê bao di động trả trước: hồn Trương Ba nhưng da thì hàng thịt”. Tình trạng này không khác gì kiểu thuê bao ảo, thuê bao rác của các mạng di động.

Chuyên gia này cho biết thêm, nhiều trường hợp khiếu nại giữa công ty chứng khoán và nhà đầu tư có liên quan đến một nhóm nhưng thực chất chỉ từ một tài khoản gốc, còn lại đều là vệ tinh do một người giao dịch. “Nhà đầu tư bình thường thì có vài tài khoản, còn đối với đại gia thì con số có thể lên tới hàng chục cái”, ông này tiết lộ.

Trên thực tế, tất cả các công ty chứng khoán đều biết việc quản lý thông tin tài khoản theo kiểu “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là rất rủi ro, đặc biệt là trong trường hợp khách hàng dùng đòn bẩy tài chính. Khi người đứng tên vay không phải là người nhận tiền thực sự thì rủi ro đòi nợ là rất cao. Tuy nhiên, do chưa tìm ra cách nào khác nên các công ty chứng khoán vẫn tiếp tục cho khách hàng lách quy định.

Ông Nguyễn Văn Trung, Phó tổng giám đốc Công ty chứng khoán Seabank cho biết, sẽ rất rủi ro nếu không làm chặt các thủ tục về mở tài khoản cho khách hàng đặc biệt là khi xảy ra tranh chấp. Tuy nhiên, việc lách quy định này sẽ giảm hẳn, thậm chí không còn nếu như cơ quan quản lý ban hành quy định cho phép nhà đầu tư được mở nhiều tài khoản và mua bán cùng một loại chứng khoán trong phiên. “Đây là nhu cầu thực tế của nhà đầu tư và đang diễn ra. Nếu cơ quan quản lý sớm ban hành quy định thì thị trường sẽ vận hành minh bạch và ít rủi ro hơn”, ông Trung nói.