Thưa ông, sau hơn 1 năm hoạt động, UPCoM đã thay thế được chợ OTC như tiêu chí đặt ra ban đầu hay chưa?

- Ông Nguyễn Vũ Quang Trung: Sau 1 năm hoạt động, kết quả giao dịch của UPCoM trong giai đoạn đầu đã từng bước đạt mục tiêu thu hẹp thị trường tự do, mở rộng thị trường giao dịch chứng khoán có tổ chức và quản lý của nhà nước. Số công ty đăng ký giao dịch trên thị trường UPCoM tăng từ 10 công ty tại thời điểm khai trương, đến nay đã có 78 công ty. Giá trị giao dịch đã tăng từ 2 tỉ đồng/phiên lên 6 tỉ đồng. Đặc biệt có phiên giao dịch UPCoM có giá trị giao dịch lên tới 86 tỉ đồng.

Tuy nhiên, thị trường UPCoM còn chưa thực sự sôi động và chưa thu hút được sự quan tâm của doanh nghiệp và công chúng đầu tư như mong muốn. Số lượng các công ty đại chúng tham gia đăng ký lưu ký cổ phiếu chưa nhiều, chưa đạt được chỉ tiêu kế hoạch đề ra và số lượng đăng ký giao dịch còn ít so với số lượng gần 1000 công ty đại chúng chưa niêm yết đã đăng ký là công ty đại chúng với Ủy ban chứng khoán nhà nước.

Bên cạnh đó, hàng hoá chưa đa dạng, nhiều công ty đại chúng còn e ngại trong việc tham gia thị trường. Thanh khoản của thị trường chưa thực sự tốt, đặc biệt khi so sánh với thị trường niêm yết.

Như vậy, theo ông, vì sao thị trường UPCoM lại không sôi động như mong đợi?

Tôi cho rằng, có một số nguyên nhân cơ bản như nhiều công ty chưa hiểu biết đầy đủ về các lợi ích khi tham gia thị trường do nhà nước quản lý (thị trường niêm yết và thị trường UPCoM). Nhiều công ty chứng khoán làm thành viên hệ thống UPCoM nhưng chưa đầu tư đầy đủ nhân lực và nguồn lực phục vụ cho hoạt động của thị trường UPCoM. Và cuối cùng là cơ chế giao dịch của thị trường UPCoM còn mới, do đó chưa nhận được sự ủng hộ tích cực của các đối tượng tham gia thị trường.

Theo phương án tổ chức UPCoM, giao dịch thoả thuận là phương thức cần thiết để có thể tổ chức thị trường theo mô hình tạo lập thị trường. Tuy nhiên, do chưa có sự quan tâm và chú trọng đầu tư cần thiết nên hầu hết các công ty chứng khoán đều chưa tận dụng ưu thế của phương thức giao dịch thoả thuận một cách hiệu quả. Nhiều công ty đã không chủ động trong việc chia lệnh để thực hiện lệnh với khách hàng, ảnh hưởng đáng kể đến tính thanh khoản trên thị trường.

Việc thanh khoản yếu trên sàn UPCoM trong thời gian qua có phải do phương thức giao dịch hay còn yếu tố khác? Nhiều đánh giá cho rằng doanh nghiệp chưa mặn mà với sàn UPCoM do cổ phiếu ít có giao dịch, tên tuổi doanh nghiệp không được biết đến nhiều... Ông nghĩ sao về điều này?

Tính thanh khoản của chứng khoán trên thị trường phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong đó phương thức giao dịch được đánh giá là tương đối quan trọng. Bản chất của phương thức giao dịch thỏa thuận trên thị trường UPCoM nhằm nâng cao vai trò của các công ty chứng khoán như những nhà tạo lập thị trường, tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán. Tuy nhiên, theo tôi, trong thời gian qua, phương thức giao dịch đặc trưng trên chưa phát huy được ưu thế do các công ty chứng khoán chưa phát huy được hết vai trò của mình một phần do chưa đầu tư đúng mức về nguồn lực cho thị trường UPCoM.

Trên thực tế, số lượng doanh nghiệp niêm yết trên 2 sở giao dịch chứng khoán và đăng ký giao dịch trên thị trường UPCoM mới vào khoảng 600 công ty, còn khá nhỏ so với tổng số công ty đại chúng trên thị trường. Mục tiêu của chúng tôi, những nhà quản lý thị trường, là đưa ngày càng nhiều các doanh nghiệp tham gia thị trường giao dịch có tổ chức, quản lý của Nhà nước, giảm thiểu rủi ro trong giao dịch chứng khoán. Đối với thị trường UPCoM, chúng tôi cũng nhận thấy tâm lý e ngại và thăm dò của doanh nghiệp khi thị trường được đánh giá là chưa thực sự sôi động và kém hấp dẫn.

Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp đang giao dịch trên UPCoM đều ghi nhận là tính thanh khoản của cổ phiếu tốt hơn nhiều so với trước khi tham gia

Ông kỳ vọng gì từ việc thay đổi phương thức và thời gian giao dịch từ 19-7? UPCoM ngoài các thay đổi trên thì còn biện pháp nào để làm cho giao dịch sôi động hơn không?

Phương thức giao dịch khớp lệnh liên tục được áp dụng trên thị trường UPCoM từ 19-7 cũng tương tự như được áp dụng trên thị trường cổ phiếu niêm yết. Theo đó, Các lệnh nhập vào hệ thống sẽ được tự động khớp ngay với các lệnh đối ứng có mức giá thoả mãn tốt nhất đã chờ sẵn trong hệ thống. Nếu ở cùng một mức giá mà có nhiều lệnh mua/lệnh bán thì lệnh nào nhập vào hệ thống trước sẽ được thực hiện trước. Các lệnh có thể được thực hiện một phần hoặc toàn bộ.

Trước đây, sau khi lệnh của nhà đầu tư được nhập vào hệ thống, nhân viên của công ty chứng khoán phải theo dõi các lệnh chào mua/chào bán có trên hệ thống (tổng hợp từ các công ty chứng khoán khác trên thị trường) và lựa chọn lệnh phù hợp để thực hiện lệnh giao dịch cho khách hàng.

Việc mở rộng thời gian giao dịch, có giờ mở cửa cùng với thị trường niêm yết, tạo điều kiện cho việc tham gia của nhà đầu tư thuận tiện trên cả hai thị trường và đáp ứng nhu cầu giao dịch linh hoạt của nhà đầu tư trong ngày giao dịch.

Tôi cho rằng việc thay đổi này sẽ làm tăng tính hấp dẫn của UPCoM. Ngoài ra, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội cũng đang đề xuất, kiến nghị các cơ quan quản lý cấp trên sớm hoàn thiện văn bản pháp quy liên quan nhằm đưa tất cả các công ty đại chúng vào niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên UPCoM, như thông qua nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 14/2007/NĐ-CP và nghị định thay thế Nghị định 36/2007/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán.

* Tại thời điểm ngày 6-7, có 78 doanh nghiệp đang thực hiện giao dịch cổ phiếu trên thị trường UPCoM, với tổng khối lượng đăng ký giao dịch là hơn 776 triệu cổ phiếu với tổng giá trị đăng ký giao dịch 7.766 tỉ đồng theo mệnh giá. Giá trị vốn hóa thị trường đạt 12.754 tỉ đồng.

Có 15 công ty có vốn điều lệ trên 100 tỉ đồng, đặc biệt 3 công ty có vốn điều lệ trên 1.000 tỉ đồng là Công ty Thủy điện miền Trung (1.200 tỉ), Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 (2.560 tỉ) và Vật tư Bến Thành (8.228 tỉ đồng). Ngành nghề kinh doanh phân bố trong các lĩnh vực công nghiệp 35%, hàng tiêu dùng 13,51%, dịch vụ tiện ích 12,16%, hàng tiêu dùng 12,16%, tài chính - chứng khoán 9%.

Sau thời gian đăng ký giao dịch trên UPCoM, cho tới nay đã có 5 công ty chuyển sang niêm yết tại sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Trong nửa cuối năm 2010, HNX sẽ cố gắng đạt mục tiêu đưa thêm khoảng 50 doanh nghiệp từ sàn UPCoM lên sàn HNX.