Nhận định về dòng tiền chảy vào thị trường chứng khoán cũng như triển vọng của cổ phiếu nhóm ngành ngân hàng, TS Nguyễn Văn Thuận, Trưởng khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Mở Tp.HCM, trao đổi với báo giới.

Với tình hình kinh doanh của các ngân hàng hiện nay, ông nhận xét ra sao về triển vọng tăng trưởng tín dụng cũng như triển vọng của cổ phiếu ngành ngân hàng từ nay đến cuối năm?

TS Nguyễn Văn Thuận: Kế hoạch tăng trưởng tín dụng mà NHNN dự kiến trong năm 2010 là khoảng 25%, so với 37% của năm 2009, tức là đã giảm tốc độ tăng trưởng. Nhưng trong 5 tháng đầu năm, mức tăng trưởng tín dụng mới chỉ đạt trung bình khoảng trên 7%, phải nói đây là một mức tăng trưởng tương đối thấp. Chúng ta vẫn còn đến 7 tháng nữa, mà thông thường, tốc độ giải ngân lại tập trung vào cuối năm nhiều hơn. Do vậy, tôi nghĩ rằng mức tăng trưởng 7% hiện nay, với chủ trương thắt chặt tiền tệ cộng thêm những biến động về lãi suất trên thị trường thời gian qua thì mức 7% không phải là vấn đề. Tuy nhiên, việc cạnh tranh giữa các ngân hàng khiến mặt bằng lãi suất bị xáo trộn tuy là tốt cho người đi vay, nhưng giữa các ngân hàng với nhau thì chắc chắc có vấn đề, bởi sẽ có những ngân hàng vượt trội hơn sẽ đạt lợi nhuận nhiều hơn, và có những ngân hàng mức lợi nhuận sẽ không được như kỳ vọng.

Về vấn đề cổ phiếu của ngành ngân hàng, trong tình hình hiện nay lợi nhuận của các ngân hàng khó đạt được theo kế hoạch. Một vấn đề lớn nữa là theo lộ trình, đến cuối năm 2010, các ngân hàng nhỏ bắt buộc phải tăng vốn điều lệ lên 3.000 tỷ đồng. Đó là một bài toán khó. Thời gian qua, nhiều ngân hàng nhỏ đã bắt đầu lên kế hoạch tăng vốn điều lệ. Hiện nay, có khoảng 13 ngân hàng nhỏ có vốn điều lệ dưới 1.500 tỷ đồng, và khá nhiều ngân hàng có vốn điều lệ dưới 3.000 tỷ đồng. Như vậy, tốc độ tăng vốn sẽ khá lớn cũng như sẽ có một lượng cung lớn cổ phiếu ngân hàng đổ vào thị trường thời gian tới. Bên cạnh đó, gần đây, các ngân hàng lớn như Techcombank, Vietinbank, Sacombank đã được phép phát hành trái phiếu. Việc phát hành trái phiếu sẽ đưa ra thị trường một lượng chứng khoán rất lớn và hút một nguồn tiền cũng rất lớn trong đợt huy động này. Do đó, tôi cho rằng, cổ phiếu ngành ngân hàng từ nay đến cuối năm khó có khả năng tăng đột biến.

Trong bối cảnh các ngân hàng gặp khó khăn về việc thu hút vốn huy động và giảm lãi suất cho vay như hiện nay thì theo ông, có thể là một phần vốn tín dụng chảy vào thị trường chứng khoán không?

Chúng ta có thể thấy hiện nay, khi các ngân hàng nhỏ cũng như ngân hàng lớn chạy đua tăng vốn dưới nhiều hình thức như phát hành cổ phiếu mới, phát hành trái phiếu nên sẽ có một nguồn tiền lớn được hút vào hệ thống ngân hàng. Để huy động được một lượng vốn như vậy trong điều kiện hiện nay có thể nói là khá khó khăn bởi nguồn lực xã hội hay nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế cũng có giới hạn. Trong một thời gian ngắn, từ nay đến cuối năm, lượng vốn huy động khó có thể gia tăng nhanh được, nhất là trong bối cảnh các ngân hàng đang phải cạnh tranh để huy động vốn.

Tuy nhiên, nguồn vốn từ việc huy động của các ngân hàng thương mại (NHTM) và nguồn vốn trên thị trường chứng khoán (TTCK) có đặc thù khác nhau. Thông thường, vốn nhàn rỗi trong dân cư thường được gửi vào ngân hàng bởi tính an toàn. Còn vốn đầu tư trên thị trường chứng khoán, trong điều kiện thị trường chứng khoán lình xình hoặc không thể hiện xu hướng hay xuống quá thấp thì nguồn vốn này sẽ được chuyển sang nằm chờ dưới dạng tiền gởi tại các ngân hàng. Một khi TTCK bật dậy thì nó sẽ lại chuyển sang kênh chứng khoán. Bởi thực tế, nguồn vốn đầu tư thì luôn luôn chờ cơ hội đầu tư. Như vậy, câu hỏi là khi TTCK bật dậy thì vốn tín dụng có chảy vào đây hay không? Tôi xin nói rằng, chắc chắn là có, vì thực tế chúng ta đã thấy trong lịch sử, TTCKVN đã được đẩy lên với tốc độ khá nhanh bởi các đòn bẩy tài chính và bởi nguồn vốn tín dụng.

Cách đây vài tháng, khi thị trường chứng khoán bật dậy lên đến khoảng 600 điểm, đòn bẩy tài chính đã được sử dụng tương đối nhiều. Hiện tại, do TTCK đang lình xình và chưa thể hiện xu hướng rõ ràng thì tạm thời nguồn vốn sẽ nằm chờ ở dạng tiền gửi tại các ngân hàng. Còn khi TTCK đi lên, tôi nghĩ là nguồn vốn chảy vào thị trường chứng khoán luôn luôn sẵn sàng bởi các ngân hàng luôn bơm vốn về các công ty chứng khoán của mình để cho vay. Nhất là khi thị trường bật dậy thì bản thân các công ty chứng khoán (CTCK) cũng cạnh tranh quyết liệt. Việc cạnh tranh giữa các CTCK trong dịch vụ repo cổ phiếu đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư tiếp cận nguồn vốn vay từ ngân hàng. Cho nên, chắc chắn tốc độ của dòng tiền bơm vào thị trường chứng khoán sẽ tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng của thị trường. Tuy nhiên, chủ trương của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước hiện nay là chưa cho phép việc chuyển vốn từ ngân hàng mẹ qua các CTCK con nhưng thực tế, tiền vẫn chảy từ ngân hàng qua TTCK.