Thắc mắc của NĐT

Ngày 31/5/2010, Vinaconex đưa thông báo về kế hoạch sẽ chốt danh sách chia cổ tức năm 2009 theo tỷ lệ 12% vốn điều lệ bằng tiền mặt, với ngày chốt danh sách cuối cùng là ngày 16/6/2010, thời gian chi trả cổ tức là ngày 16/7/2010. Ngay sau đó, ngày ĐTCK đã nhận được một số phản hồi của NĐT. Một NĐT có địa chỉ email: nguyenquyen@yahoo.com thắc mắc, liệu Vinaconex có thể lấy nguồn vốn nào để thực hiện chi trả cổ tức khi quỹ lợi nhuận âm?

Cụ thể, theo NĐT thì quỹ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của Vinaconex tính đến 31/12/2009 là âm (72,9) tỷ đồng. Do đó, "Vinaconex không có đủ nguồn vốn để thực hiện việc chi trả cổ tức như đã thông báo và nguồn vốn để Tổng công ty thực hiện việc chi trả cổ tức đợt này chỉ có thể là nguồn vốn vay", NĐT nhận xét. Cũng theo NĐT này thì việc chi trả cổ tức như vậy "sẽ làm tăng rủi ro cho DN và tạo ra một tiền lệ xấu cho các DN niêm yết nói riêng và các CTCP nói chung".

Vấn đề thứ hai mà NĐT nhấn mạnh là, việc Vinaconex cho rằng DN dùng lợi nhuận sau thuế của Công ty mẹ (thể hiện trên BCTC công ty mẹ) để thực hiện việc chi trả cổ tức cho năm 2009 là không hợp lý, vì khi đó, báo cáo tài chính hợp nhất sẽ vô giá trị. Và hơn thế nữa, theo NĐT này, VCG không thể không có trách nhiệm về hiệu quả tại các công ty con mà mình tham gia đầu tư (có lời thì nhận có lỗ thì không).

DN được chi trả cổ tức theo lợi nhuận ghi trên BCTC nào?

Trên thực tế, thắc mắc về việc DN được chi trả cổ tức theo con số lợi nhuận ghi trên BCTC nào (hợp nhất hay BCTC công ty mẹ) cũng được không ít NĐT quan tâm và đặt câu hỏi. Ngay với trường hợp của Vinaconex, tại ĐHCĐ của Tổng công ty tổ chức ngày 29/4, một cổ đông cũng hỏi, liệu DN có được phép chia cổ tức với trường hợp BCTC kiểm toán Công ty mẹ và BCTC kiểm toán hợp nhất có sự chênh lệch nhiều như trên?

Trao đổi với ĐTCK về thắc mắc này, ông Bùi Văn Mai, Tổng thư ký Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) cho biết: "BCTC hợp nhất không phải là BCTC mang tính pháp lý để xử lý các vấn đề tài chính như nộp thuế, phân phối lợi nhuận… mà phải căn cứ trên BCTC công ty mẹ, vì đây mới là BCTC mang tính pháp lý".

Theo ông Mai, BCTC hợp nhất của một DN không phải thể hiện lãi/lỗ của DN đó trong năm tài chính, mà thể hiện thực trạng tài chính, kết quả hoạt động và các thay đổi tình hình tài chính của toàn bộ tập đoàn/hệ thống/nhóm công ty mẹ-con. Trong Chuẩn mực Kế toán Việt Nam số 25, thì "BCTC hợp nhất phải thể hiện được các thông tin về tập đoàn như một doanh nghiệp độc lập, không tính đến ranh giới pháp lý của các pháp nhân riêng biệt".

Như vậy, trở lại với trường hợp của Vinaconex, dù lợi nhuận sau thuế cổ đông Công ty mẹ trên BCTC hợp nhất kiểm toán năm 2009 chỉ hơn 5,8 tỷ đồng và quỹ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối là con số âm, nhưng việc chia cổ tức của Vinaconex vẫn không phạm luật do lợi nhuận sau thuế trong BCTC kiểm toán năm 2009 Công ty mẹ là 415,26 tỷ đồng, nhiều hơn số tiền dự kiến để trả cho việc chia cổ tức. Khi đó, chỉ cần có Nghị quyết ĐHCĐ Tổng công ty thông qua và nguồn tiền đủ, Vinaconex sẽ được quyền chia cổ tức.

Trở lại với Chuẩn mực Kế toán số 25, việc hạch toán trên BCTC hợp nhất được tính toán trên cơ sở cộng dồn các tài khoản tương ứng, kết hợp với loại trừ các giao dịch nội bộ, lãi các giao dịch nội bộ chưa thực hiện… Chính vì vậy, với BCTC hợp nhất, tình hình tài chính của Công ty mẹ không được thể hiện chính xác, mà chỉ có tác dụng xem xét sự phân bổ và sử dụng hiệu quả của toàn hệ thống. Do đó, ông Mai khuyến cáo: "NĐT khi mua cổ phiếu của công mẹ thì nên tập trung chú ý vào tình hình tài chính thể hiện qua BCTC công ty mẹ, chứ không phải BCTC hợp nhất, vì đây mới là tài liệu thể hiện tình hình tài chính của DN mà họ đầu tư. Việc xem xét BCTC hợp nhất chỉ giúp NĐT có cái nhìn tổng quan về cả hệ thống".