Dù những tháng cuối năm, thị trường điều chỉnh giảm do tác động của chính sách thắt chặt tiền tệ của Chính phủ nhưng với một chu kỳ tăng điểm kéo dài trong 8 tháng trước đó thì năm Kỷ Sửu vẫn được đánh giá là năm tăng trưởng ấn tượng của thị trường chứng khoán Việt Nam. So với các kênh đầu tư khác như vàng, USD, bất động sản hay tiết kiệm thì kênh đầu tư chứng khoán vẫn hết sức hấp dẫn và được coi mang lại lợi nhuận nhất trong năm 2009.

Nếu tính từ đáy thấp nhất của Vn - Index trong năm 2009 là 234,66 điểm trong phiên giao dịch ngày 24/2 và đỉnh cao nhất là 633,21 điểm (ngày 23/12) thì chỉ số này đã tăng gần 2,7 lần. Tương tự, HNX - Index tăng 2,8 lần trong năm nếu so với mức đáy 78,06 điểm và mức đỉnh là 218,38 điểm.

Tuy nhiên, khi giới đầu tư đang đà hưng phấn thì quyết định thắt chặt chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước vào nửa cuối năm đã gây ra những tác động không nhỏ. Chỉ trong một thời gian ngắn, chứng khoán đã mất hơn 30% giá trị.

Điểm đặc biệt của thị trường trong năm nay là thị trường đi lên từ đáy với sự dẫn dắt của khối nhà đầu tư cá nhân, sau đó mới có sự tham gia của các tổ chức. Thị trường hình thành hai đợt sóng tăng (bắt đầu từ tháng 3 đến đầu tháng 6 và bắt đầu từ tháng 8 đến cuối tháng 10) và ba đợt sóng giảm lớn (từ đầu năm đến cuối tháng 2; trong tháng 7 và từ cuối tháng 10 đến hết năm).

Theo lý giải của các chuyên gia, nguyên nhân chính tạo nên sự đột biến của thị trường chứng khoán trong nước là nền kinh tế Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung đã thoát khỏi suy thoái và xác lập đáy trong quý II năm 2009.

Yếu tố quan trọng nữa là dòng vốn. Một phần dòng tiền từ gói kích cầu của Chính phủ đã chảy vào chứng khoán. Các công ty chứng khoán tăng cường hỗ trợ công cụ đòn bẩy tài chính cho khác hàng, thậm chí có công ty chứng khoán còn sử dụng đòn bẩy với tỉ lệ 1:3, 1:5. Một số công ty chứng khoán còn cho khách hàng VIP bán cổ phiếu khi chưa đến ngày T+4 giúp dòng vốn của nhà đầu tư quay vòng nhanh.

Tuy nhiên, theo giới phân tích, ngoài các yếu tố vĩ mô thì yếu tố nội tại chính là kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết mới chính là yếu tố trọng giúp thị trường chứng khoán trong nước phục hồi mạnh mẽ. Việc nhiều doanh nghiệp niêm yết công bố kết quả lợi nhuận vượt xa kế hoạch cũng có tác động tâm lý không nhỏ đến nhà đầu tư.

Tính đết hết cuối tháng 12, giá trị giao dịch trên toàn sàn HoSE là 433.299 tỷ đồng với hơn 10,4 tỷ cổ phiếu và chứng chỉ quỹ được sang tên. Giá trị giao dịch trung bình đạt 1.686 tỷ đồng (tăng hơn ba lần so với năm 2008 là 502 tỷ đồng). Tương tự, trên sàn HNX là 197.254 tỷ đồng và hơn 5,7 tỷ cổ phiếu. Giá trị giao dịch trung bình đạt 787 tỷ đồng (năm 2008 là 230 tỷ đồng).

Phiên giao dịch ngày 23/10 được xem là phiên giao dịch kỷ lục của những kỷ lục khi Vn - Index đạt đỉnh 633 điểm và khối lượng giao dịch đạt 133 triệu cổ phiếu trên sàn HOSE và 63,7 triệu cổ phiếu trên sàn HNX. Tổng giá trị trong phiên giao dịch này lên đến trên 8.000 tỷ đồng.

Theo thống kê, tổng vốn hóa trên thị trường chứng khoán Việt Nam vào thời điểm cuối năm 2009 là 699.000 tỷ đồng (tương đương 39 tỷ USD và 55% GDP năm 2008). So với thời điềm cuối năm 2008 là 225.000 tỷ đồng thì vốn hóa của thị trường đã tăng gấp 3 lần.

Năm tới, chứng khoán khó tăng đột biến

Theo dự báo của các chuyên gia, thị trường chứng khoán trong năm Canh Dần vẫn trong đà tăng trưởng nhưng sẽ không có được tốc độ ấn tượng như năm 2009 bởi thị trường vẫn còn những hạn chế. Đó là hiện tượng dòng tiền vào chứng khoán không còn dồi dào. Hầu hết các khoản lợi nhuận của doanh nghiệp tăng chủ yếu nhờ hoạt động bất thường chứ không thuần túy đến từ tăng trưởng doanh thu. Chính vì vậy, kế quả này sẽ khó lòng lặp lại trong năm nay.

Về xu hướng của thị trường chứng khoán, nửa cuối năm sẽ thuận lợi hơn nữa đầu năm. Theo Công ty Chứng khoán Âu Việt, nửa cuối quý I và có thể sang quý II là thời kỳ điều chỉnh tăng lãi suất đi kèm với chính sách tài khóa thắt chặc. Do đó, đây là thời kỳ không thuận lợi cho thị trường chứng khoán. Nửa cuối năm 2010 sẽ là giai đoạn thuận lợi hơn cho thị trường chứng khoán khi chính sách tiền tệ sẽ linh hoạt hơn. Sẽ có ba kịch bản cho Vn - Index trong năm nay. Kịch bản bi quan là 600 điểm (xác suất 25%), phổ biến là 700 điểm (xác suất 50%) và lạc quan hơn là 800 điểm (xác suất 25%).

Dự báo thị trường sau Tết, Công ty Chứng khoán Rồng Việt cho rằng, trong tháng 2 và tháng 3, thị trường sẽ đối mặt với những rủi ro trong nước và quốc tế khi thị trưởng đóng cửa khá lâu. Tuy nhiên, dòng tiền có khả năng được cải thiện nhờ những thông tin về giao dịch T+2 và ký quỹ. Dự báo, Vn - Index dao động trong khoảng từ 470 - 540 điểm, HNX – Index 150 - 185 điểm.