Trong bối cảnh nhu cầu nhà ở rất bức thiết nhưng giá nhà luôn là vấn đề "đau đầu" đối với người thu nhập thấp, nếu chấp thuận căn hộ 20m2 có tái diễn những căn nhà "ổ chuột"? Quan điểm của Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam là ủng hộ, nếu thực tế xã hội có nhu cầu thì phải sửa luật, cơ quan quản lý không thể can thiệp vào cơ cấu hàng hoá, không thể quy định cứng diện tích căn hộ.

Không thể cho phép vì luật quy định

Cho đến nay, quan điểm không chấp thuận các căn hộ có diện tích 20m2 vẫn được Sở Xây dựng TPHCM bảo lưu, bởi lý do diện tích loại hình căn hộ này không chỉ vi phạm Luật Nhà ở (luật quy định một căn hộ nhà ở thương mại thì diện tích tối thiểu từ 45m2 trở lên, đối với nhà ở xã hội diện tích tối thiểu cũng phải trên 30m2).

Hơn nữa, quy định này sẽ phá vỡ quy hoạch phát triển nhà ở được thành phố đề ra với chỉ tiêu đến năm 2015, phấn đấu nâng diện tích nhà ở bình quân đầu người của TPHCM lên 26,9m2. Việc cho phép xây dựng những căn hộ chỉ khoảng 20m2 (trong đó chưa có quy định bao nhiêu người/căn hộ), sẽ ảnh hưởng đến chỉ tiêu của TP. Đó là chưa kể, nhà siêu nhỏ là nhằm phục vụ các đối tượng độc thân, người đơn thân, nhưng không chắc người dân sẽ không tăng mật độ dân số, trong khi nhu cầu của người dân chưa thể với tới các căn hộ lớn hơn, thì nhà siêu nhỏ là sự lựa chọn của họ. Điều này chắc chắn sẽ là nguy cơ gia tăng dân số, tăng áp lực cho hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội khu đô thị, ảnh hưởng đến an ninh trật tự... và không ít ý kiến quan ngại về việc sẽ dẫn đến nguy cơ hình thành các khu nhà ổ chuột trong tương lai...

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Đực, Phó GĐ Cty TNHH địa ốc Đất Lành - chủ đầu tư khu chung cư Thái An, là người có văn bản kiến nghị lên Bộ Xây dựng, UBND TPHCM và các cơ quan liên quan để cho phép xây dựng thí điểm 100 căn hộ có diện tích 20m2, khẳng định: “Nhu cầu của người dân ở các căn hộ 20m2 là rất chính đáng. Nếu được phép xây dựng những căn hộ siêu nhỏ, giá bán của Đất Lành chỉ khoảng 300 triệu đồng/căn hộ, nếu người mua nhà theo hình thức trả góp thì chỉ phải trả từ 2-4 triệu đồng/tháng là có thể vào ở”. Tuy nhiên, đề nghị này của Đất Lành đã không nhận được sự ủng hộ từ phía cơ quan chức năng thành phố.

Có thể tiến hành thí điểm

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam, từ kết quả của cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở mới đây cho thấy, hiện có tới 50% số người có thu nhập thấp còn ở những căn hộ dưới 24m2, vì không có điều kiện đầu tư mua căn hộ lớn hơn. Trong khi đó, nếu chia bình quân tổng diện tích nhà ở hiện có đến thời điểm hiện nay (1,6 tỉ mét vuông) cho 86 triệu dân, thì trung bình, số mét vuông nhà ở trên đầu người ở VN là khoảng 16,7m2/người. Nhưng với 50% người thu nhập thấp nêu trên thì có khá đông dân số đang sống trong những căn hộ trên dưới 20m2, tỉ lệ bình quân đầu người chỉ khoảng 5m2/người.

“Như vậy, việc người dân ở chật, hay rộng không phụ thuộc vào việc quy định căn hộ của cơ quan chức năng, nếu chúng ta cứ quy định cứng, một căn hộ không được dưới 45m2, chỉ tồn tại trên lý thuyết, thực tế thì người dân sẽ tự quyết định nhu cầu của họ. Vấn đề là nếu cho phép xây dựng 20m2 thì cơ quan quản lý phải đồng thời quy định những điều kiện gì để tránh hệ luỵ đặt ra” - ông Nam nói. Đồng tình với quan điểm này, ông Phạm Sĩ Liêm - Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng VN cho rằng: “Ở các nước phát triển, người ta vẫn duy trì loại căn hộ này (gọi là các “studio”) vì nó đáp ứng được nhu cầu của một bộ phận không nhỏ người dân. Theo tôi, không nhất thiết phải sửa luật, nhưng cần có những quy định ràng buộc đối với những người ở căn hộ này như không được cơi nới, không được ở quá 10m2/người”.

Khảo sát của Cty Đất Lành tại TPHCM cũng cho thấy, 80% số người được hỏi đều ủng hộ chủ trương xây căn hộ dưới 45m2. Thực tế, đây được xem là dòng sản phẩm có giá thấp duy nhất trên thị trường, phù hợp với phần đông những người thu nhập thấp để biến ước mơ có nhà của họ thành hiện thực.

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam cho rằng, Bộ Xây dựng đã có văn bản gửi UBND TPHCM, đề nghị cho tiến hành thí điểm loại căn hộ 20m2 nếu thấy có nhu cầu cần thiết. Hiện nay, Bộ Xây dựng cũng tính đến việc, nếu luật chưa thoả đáng thì phải kiến nghị sửa luật theo hướng không quy định cụ thể về diện tích căn hộ. Ông cho rằng: Có thể đề xuất một tỉ lệ thích hợp trong mỗi dự án, chẳng hạn thí điểm 15% số căn hộ diện tích 20m2 cho một dự án”.

Tuy nhiên, cũng có loạt ý kiến khác khẳng định, vấn đề căn cơ để giải quyết bài toán nhà ở cho người nghèo đô thị là cần nhanh chóng tăng nguồn cung và hạ nhiệt giá đất, để giá không bị “thổi phồng” trước khi đến tay người sử dụng và có cơ chế tài chính tạo lập quỹ nhà - thì nhu cầu bức bách về nhà ở sẽ được giải quyết thấu đáo.