Diễn đàn Lao Động đã nhận được nhiều ý kiến bạn đọc và cũng là một kênh thông tin để Bộ Xây dựng tham khảo.

Nhu cầu thực tế và hậu quả lâu dài

Là người sống lâu năm ở khu phố được coi là “cổ” ở Hà Nội, ông Đàm Khắc Luận trăn trở: Có ở trong hoàn cảnh “tam đại đồng đường” gói gọn trong diện tích không đầy 25m2 thì mới thấm cảnh cơ cực của những mâu thuẫn. Vì hoàn cảnh, điều kiện kinh tế nên đành phải chấp nhận, chứ không một ai mong muốn phải ở chui rúc như thế.

Ông Luận kể khổ: Vợ chồng con tôi và cháu nhỏ phải ngủ trên gác xép mà nói cho đúng thì ngồi đã đụng trần. Khoảng không gian nhỏ hẹp là nơi cháu gái lớn và vợ chồng tôi ngủ ban đêm, ngày thì là nơi sinh hoạt chung cho cả đại gia đình. Các cháu học bài, chúng tôi bật tivi chỉ dám xem hình, không dám nghe tiếng.

Cháu gái tôi than phiền, bạn đến nhà không dám mời vào nhà chờ vì không có chỗ tiếp khách. Thấy cháu gái buồn mà chúng tôi cũng không biết làm sao. Khi TP.Hà Nội có chủ trương dãn dân phố cổ, tôi thấy mừng vô cùng. Tuy nơi ở có xa trung tâm, nhưng ít nhiều vợ chồng già và con, cháu cũng có những “khoảng trời riêng” cho mình.

Tôi thấy báo chí bàn thảo nhiều về chuyện căn hộ diện tích 20m2. Căn hộ như thế thì tôi thấy không ổn trong điều kiện hiện nay. Nếu xây căn hộ này chỉ dành riêng cho một người ở thì không có vấn đề gì phải bàn cãi. Nhưng ai có thể bảo đảm không cho họ có quyền đưa thêm người vào ở.

Cty địa ốc Đất Lành - nơi có sáng kiến xây căn hộ diện tích 20m2 - đưa ra biện pháp chế tài là khi ký hợp đồng mua căn hộ 20m2 này thì người mua phải cam kết chỉ ở một người. Vậy, nếu mai sau họ đưa thêm người vào ở thì chủ đầu tư thanh lý hợp đồng với người mua hay sao? Một khi họ đã làm thủ tục chủ sở hữu căn nhà thì chẳng lẽ Ban quản lý toà nhà đến cấm không cho người thân của họ được ở. Tôi khẳng định rằng không thể cấm được.

Chị Hoàng Thị Lan (CN Khu công nghiệp Bình Dương) cho rằng: Nhiều người lấy nơi trọ của CN để so với diện tích căn hộ 20m2 là sự so sánh khập khiễng. Vì rất nhiều lý do mà CN chúng tôi phải thuê chung nhà để ở. Ở trong một điều kiện thiếu thốn đủ thứ, nhưng chúng tôi phải chấp nhận. Bao nhiêu hệ lụy trong cuộc sống cộng đồng có ai hiểu cho chúng tôi.

Đơn cử, nếu tôi xây dựng gia đình, hai vợ chồng là CN, dù có được mua trả góp căn hộ thì đối với chúng tôi vẫn là điều không dám mơ ước, vì phí dịch vụ trong chung cư thương mại, lương của CNLĐ thấp không thể đáp ứng nổi. Cũng có ý kiến là căn hộ diện tích 20m2 đáp ứng được nhu cầu của nhiều gia đình đang có con em học đại học ở TP, nhưng liệu chỉ có một sinh viên đó ở trong căn hộ?
 
Tôi đề nghị nên phát triển dạng nhà ở xã hội, nó sẽ đáp ứng được yêu cầu thực tế trong những giai đoạn nhất định, phí sinh hoạt phù hợp với đối tượng có nhu cầu. Một khi cho ra đời căn hộ 20m2, sự tồn tại của nó có thể nói là rất dài, hệ lụy phát sinh thì không thể quản lý được, như báo cáo của Sở Xây dựng TPHCM đã nêu rất rõ. Quan hệ sống của người Việt ta khác với người nước ngoài; vậy nên không thể lấy mô hình ở nước ngoài để thực thi.

Thí điểm - có nên?

KTS Nguyễn Sơn nêu rằng, khi Cty địa ốc Đất Lành trình căn hộ diện tích 20m2, dư luận dấy lên luồng ý kiến ủng hộ chủ trương này vì nó đáp ứng được yêu cầu thực tế. Ông Nguyễn Trần Nam - Thứ trưởng Bộ Xây dựng - cũng nói rằng vì nhu cầu thực tế, trong điều kiện đất nước ta còn nghèo.

Có phải cùng cách nhìn trên mà ngày 25.5, Bộ Xây dựng có văn bản gửi UBND TP.Hồ Chí Minh và Cty địa ốc Đất Lành, nội dung có thể cho phép Cty địa ốc Đất Lành thí điểm xây dựng căn hộ 20m2, nếu thấy có nhu cầu thực tế trên địa bàn, từ đó có cơ sở để rút kinh nghiệm, báo cáo cơ quan thẩm quyền có thể sửa luật.

Nhưng khi luồng dư luận phân tích những “mặt trái” và hậu quả lâu dài của căn hộ diện tích 20m2 thì Bộ Xây dựng lại cho biết trong tháng 6 hoặc tháng 7 sẽ lấy ý kiến xã hội, sau đó sẽ đề ra những giải pháp trình Chính phủ xem xét. Đất nước ta đã gánh quá nhiều hậu quả của các cuộc thí điểm trong khi chúng ta đủ điều kiện, có tầm “nhìn xa trông rộng” thì có nên duy trì tư duy thí điểm.

Tôi lấy ví dụ: Hai mươi năm về trước, ngành giáo dục thí điểm cải cách chữ viết để rồi đến hôm nay lại mở ra rất nhiều điểm luyện viết chữ “nét thanh, nét đậm” - chữ truyền thống. Mới đây, ngành giao thông Hà Nội tổ chức bịt các ngã tư, dư luận phản ứng vì những bất hợp lý, lại mở rồi ông chánh thanh tra ngành chủ quản lại nói rằng “bịt” ngã tư là để thử ý thức của người tham gia giao thông, trong khi đó phải bỏ tới 27 tỉ đồng để làm thí điểm bịt các ngã tư.
 
Tai nạn giao thông tại các điểm phân luồng nhiều hơn tại các ngã tư có đèn tín hiệu, nhất là việc bịt ngã tư đã tước quyền của người đi bộ, chỉ có vài điểm là có tín hiệu dành cho người đi bộ gần tại điểm phân luồng. Chúng tôi đồng ý với quan điểm của Sở Xây dựng TPHCM là không nên cho phép làm thí điểm căn hộ diện tích 20m2 vì những lý do mà chưa xây dựng đã được nhìn thấy.