Tại phiên thảo luận, hầu hết các ý kiến đại biểu đều cho rằng, việc đánh thuế nhà ở vào thời điểm này là chưa phù hợp, đồng thời cần phải đánh thuế đối với đất lấn chiếm.

5 lý do không đánh thuế nhà ở

Mở đầu phiên thảo luận, ĐB Nguyễn Duy Hữu khẳng định qua tiếp xúc cử tri giữa 2 kỳ họp, hầu hết cử tri đều không đồng tình với việc đánh thuế nhà ở vì làm tăng nghĩa vụ tài chính đối với người dân, nhất là đối với những người dân nghèo, chỗ ở không ổn định. ĐB Nguyễn Duy Hữu cũng cho rằng, dự luật không đánh thuế đối với đất tôn giáo là không hợp lý, cần phải đánh thuế với diện tích đất chiếm giữ, chỉ miễn thuế cho những khu thờ tự mà thôi.

Bức xúc trước tình trạng đất bỏ hoang vẫn còn nhiều, nhưng vẫn còn nhiều người không có đất ở vì giá nhà, đất quá cao, ĐB Trần Du Lịch  đề nghị QH tuyên bố luật này chỉ đánh vào người đầu cơ nhà, đất, sở hữu nhiều nhà, đất chứ không đánh vào những người chỉ có 1 nhà, đất để ở, đồng thời tiến hành điều tra nghiên cứu lại tình hình sử dụng nhà đất hiện nay trên toàn quốc để có biện pháp xử lý cụ thể, đồng thời kiên quyết không đánh thuế đối với người chỉ có nhà đất để ở.

Ông Phùng Quốc Hiển - Chủ nhiệm UB Tài chính, Ngân sách - thay mặt UBTVQH đã phát biểu quan điểm của UB rằng chưa nên đưa nhà ở vào diện chịu thuế, vì những lý do: Một là, việc áp dụng thuế nhà ở tại thời điểm hiện nay chưa có sự đồng thuận cao trong nhân dân. Hơn nữa, khi nền kinh tế chưa ổn định, việc áp dụng thuế nhà ở sẽ tác động đến tâm lý và làm tăng thêm nghĩa vụ tài chính đối với một bộ phận người dân.

Hai, một trong những mục tiêu áp dụng thuế đối với nhà ở là nhằm hạn chế đầu cơ nhà ở, song trên thực tế giá trị nhà ở lại gắn liền với giá trị đất và đầu cơ lại tập trung vào đất, căn cứ vào vị trí, địa thế của đất mà không phải đầu cơ giá trị xây dựng nhà trên đất. Do vậy, để hạn chế đầu cơ thì phải tập trung áp dụng công cụ điều tiết đối với đất. Ba, áp dụng thuế nhà ở thực chất là áp dụng thuế tài sản, song trên thực tế, ngoài nhà ở còn có nhiều loại tài sản khác có giá trị lớn hơn giá trị xây dựng của nhiều loại nhà như ôtô, máy bay, tàu thủy, du thuyền...

Nếu chỉ áp dụng thuế tài sản đối với nhà ở thì chưa bảo đảm tính hợp lý, công bằng của một sắc thuế. Bốn là, tại thời điểm hiện nay, việc tổ chức thực thi thuế đối với nhà ở có thể gặp khó khăn do nhiều điều kiện bảo đảm thực thi chưa đầy đủ, đồng bộ. Cuối cùng, dự kiến số thu từ thuế nhà ở cho NSNN không lớn, trong khi đó chi phí cho công tác hành thu lại không nhỏ.

Phó Chủ nhiệm UB Kinh tế của QH Lê Quốc Dung cho rằng: “Để chống lại tình trạng đầu cơ khiến nhà, đất quá cao như hiện nay thì nên có quy định rõ nếu chỉ có 1 nhà đất để ở thì không đánh thuế, còn lại từ nhà thứ hai, mảnh đất thứ hai trở lên phải đánh thuế mà không nên bỏ hẳn quy định không đánh thuế nhà”.

Nên tiếp tục miễn - giảm thuế đất nông nghiệp

Góp ý vào quy định mức thuế suất, nhiều ĐB cho rằng dự luật đưa việc đánh thuế đối với đất lấn chiếm là hợp lý, tuy nhiên với mức thuế suất 0,15% vẫn là quá thấp. “Đất lấn chiếm áp dụng thuế suất 0,15%, nhưng đất sử dụng không đúng mục đích thuế suất lại 0,4%, như vậy là không hợp lý, mà cần phải đánh thuế đất lấn chiếm bằng mức thuế đất sử dụng không đúng mục đích” – ĐB Ngô Văn Minh nêu quan điểm.

Một vấn đề cũng được nhiều ĐB quan tâm, đó là thuế đất nông nghiệp. Một số ý kiến cho rằng, dự luật nên điều chỉnh luôn thuế đất nông nghiệp cho đồng bộ với thuế đất ở. Tuy nhiên, đa số ý kiến lại cho rằng tại thời điểm hiện nay, chưa nên quy định về đất nông nghiệp trong dự thảo luật vì hiện tại thuế đối với đất nông nghiệp đang được điều chỉnh bởi Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp và Nghị quyết của Quốc hội số 15/2003/QH11 - ngày 17 tháng 6 năm 2003 về miễn - giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp. Hơn thế nữa, trong bối cảnh hiện nay, khi kinh tế nông nghiệp và đời sống người nông dân còn khó khăn thì nên tiếp tục miễn - giảm thuế đến hết năm 2020.

Sau khi nghe ý kiến phát biểu của các ĐB, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh đã thay mặt cơ quan trình dự án luật giải trình tiếp thu những ý kiến của các ĐB. Bộ trưởng cho biết, dự luật tính tách riêng nhà và đất ra, nhưng sau khi xem xét rằng vị trí nhà mới quan trọng về giá trị, ví như cũng căn nhà ấy nhưng ở Lai Châu thì giá trị khác với ở Bờ Hồ. Vì vậy, dự luật chỉ cần tính đến đất ở cũng đủ chính xác mà không cần xét đến nhà.