Từ những số liệu công bố của Tổng cục Thống kê, GDP bình quân đầu người tính bằng USD theo tỷ giá thực tế bình quân năm 2013 sẽ đạt 1.960 USD (tăng 12,1% so với năm 2012). Tổng GDP của Việt Nam năm 2013 tính bằng USD theo tỷ giá hối đoái bình quân sẽ đạt xấp xỉ 176 tỷ USD, tăng 13,2% so với năm 2012. Mức GDP bình quân đầu người như trên có thể được nhìn nhận dưới 4 góc độ.

Nguồn: Tổng cục Thống kê và ước tính 2013 của tác giả

Thứ nhất là tốc độ tăng tương đối nhanh và góp phần chuyển vị thế trong việc so sánh về GDP bình quân đầu người tính bằng USD theo tỷ giá hối đoái thực tế bình quân qua các năm với các nước. Vào năm 1988, GDP bình quân đầu người của Việt Nam rơi xuống mức rất thấp, Việt Nam nằm trong vài chục nước và vùng lãnh thổ gồm những nước nghèo nhất thế giới, chủ yếu do Việt Nam rơi sâu vào khủng hoảng, tỷ giá VND/USD ở mức rất cao… 

Cho đến trước năm 2010 Việt Nam vẫn còn nằm trong nhóm nước thu nhập thấp , mặc dù đã đạt 1.145 USD/người vào năm 2008, nhưng nếu loại trừ yếu tố trượt giá của USD thì Việt Nam vẫn chưa ra khỏi nhóm có thu nhập thấp. Từ năm 2010 đã chuyển sang nhóm nước có thu nhập trung bình.

Thứ hai, với quy mô dân số trung bình năm 2013 đã đạt 90 triệu người (từ 1/11/2013), với GDP bình quân đầu người như trên, tổng GDP của Việt Nam tính ra đạt 176 tỷ USD, trong đó có hơn 70% dành cho tiêu dùng cuối cùng và tỷ lệ tiêu dùng thông qua mua bán trên thị trường ngày một lớn, tính tự cấp tự túc ngày một giảm..., thì dung lượng thị trường của Việt Nam đã có sức hấp dẫn để thu hút đầu tư nước ngoài có dấu hiệu khởi sắc trở lại (ước tính năm 2013 số vốn đăng ký có thể đạt mức cao nhất từ 2009 đến nay; số vốn thực hiện ước đạt trên 11,5 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay).

Thứ ba, GDP bình quân đầu người tính bằng USD theo tỷ giá hối đoái thực tế tăng như trên do 3 yếu tố, trong đó có 2 yếu tố tích cực là tốc độ tăng dân số đã chậm lại tương đối nhanh và tỷ giá VND/USD bình quân tăng thấp, nhất là thời gian gần đây.

Thứ tư là bên cạnh các kết quả tích cực như trên, GDP bình quân đầu người của Việt Nam cũng có những mặt hạn chế, bất cập và còn do tác động của yếu tố chưa tích cực. Hạn chế rõ nhất là quy mô GDP bình quân đầu người tính bằng USD còn thấp (năm 2011 đứng thứ 7/11 nước trong khu vực, đứng thứ 34/47 nước và vùng lãnh thổ ở châu Á; năm 2013 có thể cải thiện hơn).

Do GDP bình quân đầu người tính bằng USD còn thấp, đã làm cho Việt Nam vẫn đứng trước nguy cơ tụt hậu về quy mô tuyệt đối, trong khi tốc độ tăng GDP tính theo giá so sánh mấy năm nay đã tăng chậm lại.

Để tăng GDP bình quân đầu người, cần tập trung làm cho GDP tăng trưởng cao lên, tốc độ tăng dân số tiếp tục chậm lại và tiếp tục ổn định tỷ giá.

Theo Minh Ngọc