Từ đầu quý II/2013 đến nay, nhiều địa phương đồng loạt đưa ra khuyến cáo về hiện tượng lừa đảo vay vốn ngoại thông qua cầu nối chủ yếu là các cá nhân có vỏ bọc Việt kiều, các tổ chức hoặc thương nhân nước ngoài.

Liên tục cảnh báo

Tháng 5-2013, UBND tỉnh Đắk Lắk có công văn gửi các sở, ban ngành, hiệp hội trong tỉnh về việc thông tin liên quan đến các khoản chào vay vốn nước ngoài. Công văn nêu rõ gần đây có một số người Việt Nam, Việt kiều, người nước ngoài tự nhận là đại diện một số tổ chức tài chính quốc tế hoặc được ủy quyền liên hệ với Bộ Tài chính, Ngân hàng (NH) Nhà nước, UBND tỉnh, doanh nghiệp (DN) nhà nước làm môi giới vay vốn nước ngoài để thực hiện các dự án. Các cá nhân, tổ chức này có tư cách pháp nhân không rõ ràng, không chứng minh được năng lực tài chính, nguồn gốc vốn cho vay, có dấu hiệu lừa đảo, rửa tiền.

Trước đó, nhiều địa phương rộ lên thông tin có nguồn vốn khủng của các tổ chức phi chính phủ tài trợ cho các dự án phát quang, dự án trồng rừng để giảm nghèo cho các tỉnh miền núi khó khăn. Bộ Tài chính cũng nhận được một số hồ sơ đề nghị vay vốn cho “Dự án phát quang”, “Dự án trồng rừng” của các tổ chức, cá nhân gửi đến. Bộ Tài chính đã có văn bản trả lời chính thức cho các cá nhân, tổ chức với nội dung Chính phủ không có dự án nào và cũng không có nguồn vốn nào dành cho mục đích phát quang, trồng rừng. Đồng thời đề nghị các địa phương nâng cao cảnh giác...

Chiêu cũ, vẫn lừa được

Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch CLB Pháp chế NH -Hiệp hội NH, cho biết hiện tượng lừa đảo vay vốn ngoại đã xuất hiện từ nhiều năm nay với chiêu bài rất cũ là hứa hẹn cho vay vốn khổng lồ với lãi suất rẻ như biếu không. Điều kiện giải ngân chỉ cần có bảo lãnh của cơ quan Chính phủ hoặc của NH thương mại. Dễ dàng hơn, có tổ chức, cá nhân chỉ yêu cầu bên vay vốn ký cam kết “lại quả” tiền môi giới hoặc chi trước khoản tiền “chạy” dự án. Thế nhưng, ở bất cứ thời điểm nào cũng vẫn có những nạn nhân mới sập bẫy.

Tháng 11-2011, Cơ quan CSĐT (PC46) Công an Hà Nội đã bắt tạm giam “siêu lừa” vốn ngoại Nguyễn Thị Hiền, 56 tuổi. Thành lập Công ty CP Đầu tư phát triển Minh Nam (Hà Nội) để lấy mác doanh nhân, Nguyễn Thị Hiền tự bịa ra các mối quan hệ đặc biệt để cho thấy mình là cầu nối tiếp cận các nguồn vốn vay phi chính phủ “khủng” để tài trợ các dự án nhân đạo. Mỗi địa phương có thể được chấp nhận vài dự án với quy mô 30-50 tỉ đồng, ưu tiên cho các tỉnh miền Trung chịu thiệt hại nặng nề sau chiến tranh. Muốn nhận tài trợ, các tổ chức, cá nhân phải có dự án do Công ty Minh Nam viết, chi phí là 60 triệu đồng, tiền quà cáp thêm 20-30 triệu đồng và chi phí thẩm định là 5-10 triệu đồng/dự án... Thực chất, các bộ hồ sơ dự án đều giống nhau vì được photocopy từ một bản mẫu, chỉ khác ngày và tên dự án, DN vay vốn. Hàng chục DN đã sập bẫy “siêu lừa” Nguyễn Thị Hiền.

Năm 2010, Công an TP Hà Nội đã bắt khẩn cấp Hoàng Ánh về hành vi giả mạo giấy tờ cho vay vốn nước ngoài. Thủ đoạn của Hoàng Ánh rất tinh vi. Khi tiếp cận các DN khát vốn, Hoàng Ánh trưng ra giấy xác nhận Công ty Hợp Lực có 30 triệu USD gửi tại Deutsche Bank (Dubai). Hoàng Ánh còn cho đối tác xem khoản đặt cọc 3 triệu USD của một DN Trung Quốc chuyển vào tài khoản của Ánh tại NH Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo hợp đồng bán tàu trị giá hàng chục triệu USD. Do đó, có doanh nhân đã vội vàng đưa Ánh gần 3 tỉ đồng để “chạy” dự án tài trợ của một tổ chức Hồi giáo Malaysia cho mục đích xây nhà máy giấy ở Việt Nam với quy mô gói tài trợ 30 triệu USD...