Giá cả luôn là mối quan tâm lớn của đông đảo người dân, đặc biệt là giá cả các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, điện, nước hay sữa. Câu chuyện giá sữa tăng cao bất hợp lý, các tranh cãi xung quanh cách gọi sản phẩm sữa hay giá xăng “tăng nhanh nhưng giảm chậm” là những băn khoăn được không ít người dân. 

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng giải đáp những băn khoăn này trong chương trình Dân hỏi – Bộ trưởng trả lời.

PV: Thưa Bộ trưởng, trong chuyên mục Dân hỏi - Bộ trưởng trả lời lần trước, Bộ trưởng đã hứa với người dân là sẽ công khai số dư Quỹ bình ổn xăng dầu hàng quý và sau đó Bộ trưởng đã thực hiện đúng lời hứa này. Một số người dân viết thư đánh giá cao việc làm này của Bộ trưởng. Tuy nhiên, người dân cũng bày tỏ kỳ vọng Quỹ bình ổn giá xăng dầu sẽ được minh bạch hơn nữa. Liệu hàng tháng, Bộ trưởng có thể công khai lượng tiền trích Quỹ bình ổn cho mỗi doanh nghiệp xăng dầu hay không?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Trước hết tôi xin nói là giá cả xăng dầu điều hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Thị trường xăng dầu hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường thế giới. Cho nên đúng là có những lúc tăng rất cao nhưng giảm chậm. Về việc tiếp tục công khai sâu hơn nữa, rõ hơn nữa Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Bộ Tài chính hoàn toàn nhất trí. 

Chúng tôi có thể công khai việc trích, sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu đối với từng doanh nghiệp sản xuất kinh doanh xăng dầu đầu mối trong từng thời kỳ ví dụ như trong từng quý. Việc công khai Quỹ bình ổn giá xăng dầu thực hiện theo Thông tư quy định của Bộ tài chính là hàng quý. Nếu chúng ta tiến hành công khai hàng tháng thì phát sinh nhiều thủ tục hành chính, rất tốn kém, vì tốn thời gian và nhân lực. Cho nên việc công khai Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo từng quý là hợp lý.

PV: Thưa Bộ trưởng, có người dân thắc mắc như thế này: Quỹ bình ổn giá xăng dầu là tiền của dân nhưng lại do các doanh nghiệp đầu mối giữ. Như vậy có tạo ra nguy cơ tiền của dân bị sử dụng sai mục đích hay không? Xin mời Bộ trưởng trả lời thắc mắc này.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Như trên tôi đã nói là đúng là tiền trong Quỹ bình ổn giá xăng dầu là thành phần được cấu thành trong giá bán lẻ giá xăng dầu. 

Vì vậy, thực chất quỹ bình ổn giá xăng dầu là tiền của người tiêu dùng xăng dầu. Mặt khác việc trích, trích lập, sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu cho từng thời điểm hoàn toàn theo sự chỉ đạo của Nhà nước. Doanh nghiệp không thể tự tiện, tự lập, tự trích và tự sử dụng. 

Qua công tác kiểm tra, kiểm toán nhà nước đã kiểm toán triệt để việc sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu thì chưa phát hiện doanh nghiệp sử dụng sai mục đích.

Kết quả kiểm toán này cũng được công khai. Thực tế quỹ này đang để ở bên thứ ba, tức là ở nơi doanh nghiệp mở tài khoản giao dịch mà cụ thể ở Ngân hàng thương mại và khi sử dụng đều có ý kiến của liên bộ Tài chính- Công thương.

PV: Cuối tháng 8 vừa rồi, Bộ Tài chính giảm giá bán lẻ xăng 300 đồng/lít, đồng thời cho phép doanh nghiệp xăng dầu được trích sử dụng từ quỹ bình ổn cũng 300 đồng/lít. Người dân cho rằng lúc đó, doanh nghiệp xăng dầu đã tăng mạnh mức chiết khấu cho đại lý, chứng tỏ họ đã lãi, chứ không hề lỗ, thế thì cần gì phải trích quỹ bình ổn cho họ nữa? Đề nghị Bộ trưởng giải thích rõ cho người dân?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Trước hết, tôi xin khẳng định điều hành giá xăng dầu là theo cơ chế thị trường, giá thị trường và có sự điều tiết của Nhà nước, theo Nghị định 84 của Chính phủ. 

Để giải thích câu này kỹ, tôi xin quay lại trước đó kỳ tăng giá, tức là ngày 17/7/2013 khi giá thế giới biến động bất thường lớn. Nếu tính đủ yếu tố thì giá bán lẻ xăng dầu lúc đó tăng 988 đồng/lít xăng.

Tuy nhiên, do yêu cầu phải đảm bảo ổn định vĩ mô, kiềm chế lạm phát, đảm bảo lợi ích nhà nước, doanh nghiệp người dân. Trên tinh thần đó, Bộ Tài chính- Bộ Công thương quyết định phải giảm lợi nhuận định mức của doanh nghiệp từ 300 đồng xuống 100 đồng trong cơ cấu giá bán của xăng dầu thời điểm đó. 

Khi xả quỹ bình ổn giá xăng dầu 300 đồng/lít xăng, số chênh lệch còn lại là 468 đồng/lít xăng, chúng tôi cho phép doanh nghiệp tăng giá tối đa 468 đồng/lít xăng trên số tăng đột biến lúc đó là 968 đồng/lít xăng. Đến cuối tháng 8, khi giá xăng dầu thế giới có xu hướng giảm và tính bình quân 30 ngày thì chênh lệch giảm khoảng 500 đồng/lít xăng. 

Tuy nhiên, để đảm bảo lợi ích người tiêu dùng và lợi ích của doanh nghiệp, liên bộ quyết định trả lại cho đủ lợi nhuận định mức cho doanh nghiệp trước đó ngày 17/7 đã giảm 200 thì bây giờ tăng thêm 200.

Khi giảm giá xăng bán lẻ 300 đồng/lít, lợi nhuận định mức như van xả, nó được nằm trong cơ cấu của giá cơ sở xăng dầu đồng thời nằm trong cơ cấu giá bán xăng dầu. Do đó thực chất vừa trích vừa xả trên sổ sách nên không có ý nghĩa gì về giảm giá và không có ý nghĩa gì về lợi ích của người tiêu dùng bị xâm hại. Mình phải đảm bảo lợi ích vĩ mô đảm bảo kiềm chế lạm phát, tránh tăng đột biến, ưu tiên lợi ích của người tiêu dùng trước sau đó đến lợi ích của doanh nghiệp rồi đến Nhà nước.

PV: Liên quan đến mặt hàng sữa, thời gian qua xảy ra tình trạng chỉ với một động tác đơn giản đổi tên sữa thành sản phẩm sinh dưỡng mà mặt hàng này đã “thoát” khỏi danh mục bình ổn giá. Nghĩa là có thể thoải mái tăng giá mà không bị Nhà nước kiểm soát. Đây là câu chuyện “nóng” trong tuần qua khi mà hai Bộ quản lý là Bộ Tài chính và Bộ Y tế chưa thống nhất về quan điểm quản lý giá đối với mặt hàng này. Tuy nhiên, nhiều người dân cho rằng họ không cần biết sữa mà con họ đang uống được gọi là gì (tức là sữa hay sản phẩm dinh dưỡng), mà chỉ cần biết bao giờ thì sữa sẽ được bình ổn giá trở lại. Xin hỏi quan điểm của Bộ trưởng về hướng xử lý vấn đề này như thế nào?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Theo quy định của Luật giá có hiệu lực từ 1/1/2013, sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi thuộc danh mục mặt hàng Nhà nước bình ổn giá. Nhà nước sẽ áp dụng biện pháp bình ổn giá khi có biến động bất thường. 

Tuy nhiên theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ Y tế ban hành thì thời gian vừa qua, một số sản phẩm dinh dưỡng và thức ăn bổ sung cho trẻ em dưới 6 tuổi không đạt tiêu chuẩn độ đạm để gọi là sữa nữa. Và để khắc phục tình trạng này và bảo đảm lợi ích người tiêu dùng và bảo đảm ổn định thị trường, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ giao Bộ Y tế hai việc thứ nhất là Bộ Y tế ban hành ngay danh mục sữa và các chế phẩm từ sữa thuộc mặt hàng dành cho trẻ em dưới 6 tuổi theo quy định của luật giá. Từ đó Bộ Tài chính sẽ điều hành, quản lý giá sữa theo chức năng nhiệm vụ của mình.

Thứ hai, đề nghị Bộ Y tế nghiên cứu ban hành thông tư quy định mặt hàng sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi theo quy định của Luật giá. Mặc dù vậy, chúng tôi cũng phải khẳng định là mặt hàng sữa vẫn phải quản lý theo cơ chế thị trường, nghĩa là theo giá thị trường, có sự điều tiết của nhà nước. Nhà nước chỉ can thiệp khi có yếu tố độc quyền hoặc vi phạm luật cạnh tranh và chỉ thực hiện bình ổn giá theo quy định của luật giá./.

PV: Xin cảm ơn Bộ trưởng!./.

Theo Đặng Linh